مطالعه گنبد های نمکی به خاطر ویژگی های منحصر به فرد نمک از لحاظ تکتونیکی و سنگ شناسی و برهم-کنش های قوی میان جریان های حرکتی و حرارتی از اهمیت شایانی در زمین شناسی برخوردار است. فناوری سنجش از دور در سالهای اخیر نقش پررنگی را در کسب اطلاعات از این پدیده های منحصر به فرد بر عهده گرفته است. هدف از این پژوهش استفاده از الگوریتم پنجره مجزا (Split-Window) برای به دست آوردن LST، دمای سطح گنبد های نمکی جهانی، کنار سیاه و خوراب با استفاده از تصاویر سنجنده های OLI و TIRS ماهواره لندست8، جهت تحلیل و بررسی گنبدهای نمکی از لحاظ ساختاری و حرارتی می باشد. نتایج حاصل از LST نشان داد که جریان حرارتی بالاتر در یک جهت جغرافیایی مشترک در هر سه گنبد نمکی وجود دارد. مقایسه نیمرخ توپوگرافی توده های گنبد نمکی و میزان جریان حرارتی نشان دهنده یک ارتباط معکوس بین ارتفاع و میزان حرارت درآنها می باشد. کاهش نیروی بالاران در نتیجه افزایش ارتفاع گنبد نمکی و غلبه نیروی وزن نمک بر نیروی بالاران سبب شکل گیری یک جریان نمکی گرمتر از حاشیه گنبد در جهت شیب توپوگرافی شده است. نتایج نشان دهنده وجود نسبت مستقیم بین جهت شیب توپوگرافی و میزان جریان حرارتی ونسبت معکوس بین عامل ارتفاع و درجه حرارت در هر سه گنبد نمکی مورد مطالعه می باشد. بالاترین درجه حرارت در گنبد های نمکی خوراب، کنارسیاه و جهانی به ترتیب 37، 37 و 38 درجه در نقاط ارتفاعی پایین به دست آمده است که نشان دهنده معکوس بودن رابطه عامل ارتفاع با درجه حرارت می باشد. از جمله جنبه های کاربردی این مقاله می توان به شناخت و مکان یابی مناطق بالقوه حرارتی جهت استفاده از منابع انرژی زمین گرمایی اشاره کرد.

خطواره‌های سطحی زمین¬شناسی که اغلب شکستگی¬های سطحی را نشان می¬دهند اهمیت زیادی در مهاجرت سیالات در عمق و سطح دارند. به‌طورمعمول شناسایی و تفسیر خطواره‌ها با استفاده از برداشت‌های زمینی و عکس هوایی یا تکنیک¬های سنجش ازدور انجام می‌گیرد. روش مورد استفاده جهت استخراج خطواره از تصویر ماهواره¬ای در این تحقیق، روش دستی (بصری) و اتوماتیک در تاقدیس¬¬های نرگسی و گیسکان می¬باشند. در اجرای این تحقیق پس از برداشت اطلاعات از تصاویر ماهواره‌ای، با استفاده از نرم‌افزار Arc GIS نقشه¬های مختلف و موردنیاز جهت بررسی و تحلیل شکستگی‌ها تولید شد. با استفاده از نقشه¬های تولیدشده از خطواره¬ها رز دیاگرام شکستگی‌ها به دست آمد. درنهایت رز دیاگرام‌ها مورد تفسیر قرار گرفت و شکستگی‌ها ازنظر تراکم، هندسی، جهت یافتگی، ارتباط با چین‌خوردگی و ... شناسایی و دسته‌بندی شدند. در ادامه جهت تنش اصلی حد اکثر ((σ_1 در محور تاقدیس که عمود بر محور تاقدیس می¬باشد، در مناطق هشت گانه با جهت 〖(σ〗_1) حاصل از رز دیاگرام¬ها و نقشه¬های تراکم ریز خطواره مقایسه گردید. نتایج نشان¬گر این است که تعداد کل خطواره¬های بدست آمده از روش اتوماتیک بسیار بیشتر از خطواره¬های بدست آمده از خطواره¬های دستی است. در حالی که خطواره¬های دستی تعداد کمتر و طول بیشتری دارند. چون شکستگی¬های اتوماتیک نمی¬توانند ساخته¬های دست بشر و خطواره¬هایی که به احتمال بیشتر شکستگی هستند را شناسایی کند. البته روش اتوماتیک برای شناسایی خطواره¬هایی که با چشم انسان دیده نمی¬شوند بسیار موثر است و این دو روش در واقع مکمل یکدیگر هستند. در نتیجه مشاهده شد که شکستگی¬های سطحی زون 3 با شکستگی¬های چاه شماره 6 در عمق روند تقریبا عکس هم دارند. چاه شماره 6 نزدیک¬ترین چاه به گسل اصلی منطقه یعنی گسل کازرون می¬¬باشد. در چاه شماره 6 فقط روند شکستگی¬های سازند جهرم در عمق با سطح مطابقت دارد. در تصاویر ماهواره¬ای با استفاده از تحلیل جزئیات خصوصیات الگو¬های تغییر شکلی ناگهانی را می¬توان توسط گسل¬های خطی کنترل¬کننده¬ی دره¬ها، انحراف مسیر آبراهه¬ها تشخیص و استخراج کرد. تحلیل جنبشی گسل معکوس برازجان نشان می¬دهد که ادامه¬ی گسل امتداد لغز کازرون است. حرکت بلوک شرقی گسل کازرون به سمت جنوب جابجایی به طول 11 کیلومتر را در تصویر ماهواره¬ای نشان می¬دهد. این جابجایی باعث چرخش محور و روند σ_1 در تاقدیس گیسکان نیز شده است و باعث بالا آمدن سازند¬های عمق زیاد مانند کژدمی با سن کرتاسه به سطح شده است. چرخش سامانه تنش در زون¬های 1، 2، 3، 6 و 7 ساعت¬گرد و در زون¬های 4 ،5 و 8 پادساعت گرد می¬باشد. با توجه به داده های بدست آمده از سطح و عمق روند شکستگی های سطحی NE-SW و روند شکستگی¬های عمقی NW-SE می¬باشد. تعداد، طول و تقاطع خطواره¬ها در سلول¬های مشخص شده برای بدست آوردن انواع تراکم شکستگی¬ها در قسمت¬های مختلف تاقدیس نرگسی و گیسکان استفاده شد که بیشترین تراکم را در شمال و مرکز تاقدیس گیسکان و در جنوب و مرکز تاقدیس نرگسی نشان می¬دهند. استفاده از داده¬های معتبر عمقی جهت مقایسه شکستگی¬های سطح با عمق توصیه می¬شود. تصاویر ماهواره¬ای با رزولوشن بالاتر در صورت امکان برای جزئیات بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. در هر دو روش دستی و اتوماتیک کمترین میزان شکستگی مربوط به شکستگی¬هایی است که سطح شکست آنها عمود بر نیروی وارده (شکستگی رهایی) می¬باشد.

 کاربری اراضی و کشف تغییرات آن در طول زمان یکی از اساسی¬¬ترین نیازهای سازمان¬ها جهت برنامه¬ریزی توسعه شهری و تدوین طرح‏های ‏تفضیلی و سایر طرح‏های ‏عمرانی نظیر ایجاد و یا توسعه فضای سبز شهری می‏باشد. در این تحقیق تغییرات کاربری اراضی منطقه آزاد اروند طی سال¬های 1394-1381 به کمک علم سنجش از دور و بهره¬گیری از تصاویر ماهواره ای لندست7و8 و نرم افزارهای ENVI, GIS و Ecognation Developer ، مورد بررسی قرارگرفته است. بدین منظور از روشهای طبقه‏بندی بیشترین شباهت، شبکه عصبی، ماشین بردار پشتیبان و شیءگرا جهت تهیه نقشه¬های کاربری اراضی وروش جدول‏بندی افقی جهت آشکارسازی تغییرات، استفاده شده است. بهترین نتیجه طبقه‏بندی از روش شی¬گرا با ضریب کاپای 93/0 در تصویر لندست هفت و ضریب کاپای 95/0 در تصویر لندست 8 بدست آمد. نتایج نشان داد بیشترین تغییرات به ترتیب در مناطق ساخته شده با 46/38 درصد، اراضی بایر با 41/23 درصد سطوح آبی با 29/17 درصد و پوشش گیاهی با 11/15 درصد رخ داده است. همچنین اراضی بایر در این مدت با کاهش 79/8 درصدی روبه¬رو بوده است. این در حالی است که سایر کاربری‏ها ‏با رشد مواجه بوده¬اند به طوری که مناطق ساخته شده 73/8 درصد، سطوح آبی 32/37 درصد و پوشش گیاهی 69/2 درصد افزایش یافته¬اند. بررسی رابطه شاخص پوشش گیاهی نرمال شده و دما نشان¬دهنده رابطه معکوس این دو پارامتر با یکدیگر بود همچنین میانگین دما از بیشترین به کمترین به ترتیب مربوط به اراضی بایر، مناطق ساخته شده، پوشش گیاهی و سطوح آبی می¬باشد. در مناطق ساخته شده حداکثر دما مربوط به مناطق بایر و صنعتی است.

چکیدی:
افشایص جوؼیت پیطزفت ف اٌ رٍی سثه گزدیذ اُست تا تطز ج تْ رفغ یًاس اّی تیا تً اْی خ دَ اقذام ت تخزیه
عثیؼت تغییز عًَ پ ضَص عثیؼی وًایذ. اهز سٍ استفاد اس تصا یٍز ها اَّر اُی چ ذٌسها قًط اِّی رق هَی کارتزد
گستزد اُی یافت اِست. اس ایی عزیق هیت اَى عًَ کارتزیاراضی یًش ضذت تغییزات کارتزیاراضی را هطخص پیاهذ اّی هزت طَ را در هحیظ ه رَد تزرسی قزار داد. فی آ رٍی د رٍس جٌی اس جول اتشار اّی یًَ یٌ است ک دست-
یاتی استخزاج اعلاػات پای را تزای هذیزیت ه اٌتغ سهیی هیسز هیساسد. اس آ جًا ک ارسیاتی یکی اس هزاحل اساسی
در فزای ذٌ تز اًه رِیشی کارتزی سهیی است تا ا جًام آى، سهی ت ثْ دَ کوی کارتزی اْ فزا نّ هیض دَ ت کارگیزی آى
ه جَه اصلاح الگ یَ فضای ض زْ هیض دَ، وّچ یٌی در پی هطا ذّ اًتساها یً در یٍژگی اّی ض زْ ضیزاس سؼی ضذ است، ضوی تزرسی دیذگا اّْی ظًزی ر ذًٍ چگ گًَی ضکل گیزی تحث کارتزی اراضی ض زْی هؼزفی ض زْ
ضیزاس اس دیذگا اّْی جغزافیایی کالثذی هطخصا تا استفاد اس قاتلیت اّی سیستن اعلاػات جغزافیایی ت تحلیل ارسیاتی تغییزات ت جٍ دَ آهذ در کارتزی اراضی ض زْضیزاس در س د گذضت پزداخت در اًْیت تًایج طًاى داد
ک تغییز کارتزیاراضی ض زْ ضیزاس در ج تْ کا صّ فضای سثش استیی رفتی ج گٌل اْ، هزاتغ سهی اٌْی کطا رٍسی افشایص کارتزی هسک یًَ تجاری هیتاضذ.
تًایج طًاى هید ذّ در تاس سها یً 0281 0251 جوؼیت ض زْ ضیزاس 4 تزاتز ضذ است، هساحت ه غٌق ض زْی در -
08163 کّتار ت دَ 0274 ت تزتیه 783 وّیی هذت 10 تزاتز ضذ .ُ هساحت ه غٌق ض زْی در سال اْی 0224
است. ایی ض زْ طًی یٌ سزیغ ت اٌْ 1876 کّتار اس تاغ اْی سیثا را استیی تزد تلک حذ دٍ 07111 کّتار اس سهیی
اّی کطا رٍسی حاصلخیش هزاتغ را یًش اس تیی تزد اُست. هساحت تاغ اْی ضیزاس اس سال 0224 تا 0257 اس 0454
کّتار ت 4851 کّتار افشایص یافت ،ِ اها تؼذ اس آى در سال 0274 ت 1876 کّتار کا صّ یافت است. ت تْزیی تاغ اْی
ضیزاس در ه غٌق قصزالذضت چوزاى در ضوال غزب ضیزاس اٍقغ ضذ ا ذً. 1876 کّتار اس ایی تاغ اْی سیثا تخزیه
تثذیل ت ساختوا اًْی هسک یًَ ضذ اُ ذً. وّچ یٌی اس 24603 کّتار سهی اٌْی حاصلخیش کطا رٍسی هزاتغ ک در
سال 0224 جٍ دَ داضت ت دلیل گستزش ض زْ در سال 0274 ت 06615 کّتار کا صّ یافت اِست. ت اٌتزایی تغییزات
کارتزی سهیی در ض زْ ضیزاس تذلیل رضذ ض زْ طًی یٌ تسیار تالات دَ است.

تغییر اقلیم موضوعی است که در بسیاری از محافل علمی جهان به عنوان یکی از مباحث روز دنیا، دغدغه اکثر محققان علوم به ویژه اقلیم¬شناسان می¬باشد. پیش¬بینی اقلیم متکی بر مدل¬های عددی کامپیوتری هستند که به مدل-های گردش عمومی جو (GCM) معروف می¬باشند و هدف آن¬ها شبیه¬سازی اقلیم می¬باشد. به دلیل تفکیک کم، حذف یا ساده¬سازی برخی پدیده¬های خرد مقیاس در مدل¬های گردش عمومی جو، آن¬ها نمی¬توانند تقریب درستی از شرایط آب¬و¬هوایی ناحیه مورد مطالعه را ارائه دهند. لذا باید خروجی این مدل¬ها توسط روش¬های دینامیکی یا آماری ریزمقیاس شوند تا توانایی برازش به منطقه مورد مطالعه را داشته باشند. در تحقیق حاضر از سه مدل گردش عمومی جو شامل BCC-CSM1.1M , MPI-ESM-MR , MPI-ESM-LR جهت پهنه¬بندی بارش آینده و بررسی اثر تغییراقلیم بر پارامتر مورد نظر(بارش) استفاده شد. به این منظور ابتدا مراحل آماده¬سازی مدل¬ها در سیستم¬عامل لینوکس به وسیله نرم¬افزارهای CDO, NCVIEW, NETCDF انجام شد. در مرحله بعد از آن-جایی که مدل¬های گردش عمومی جو فاز پنجم به تازگی منتشر شده¬اند و هنوز ارزیابی این مدل¬ها به طور خاص برای استان خوزستان صورت نگرفته است، ابتدا با سنجه¬های آماری مختلف به ارزیابی دوره پایه مدل¬ها با دیتای شاهد (1-بارش ماهواره¬ای persiann-cdr 2- ترکیب بارش ماهواره¬ای persiann-cdr و آفرودیت) اقدام شد. مدل bcc-csm1.1.m دارای خطای کمتر نسبت به دو مدل دیگر بود. دو مدل دیگر از لحاظ میزان خطا تقریبا مشابه بودند. در مرحله بعد اقدام به ریزمقیاس¬نمایی دوره پایه مدل به روش change factor شد که بعد از ریزمقیاس¬نمایی و اصلاح، مدل bcc-csm1.1m بیشترین بهبود را به خود اختصاص داد. مدل MPI-ESM-MR و MPI-ESM-LR در رتبه¬های دوم و سوم اهمیت قرار گرفتند. بنابراین بیشترین اعتماد به آینده مدل تحت سناریوی RCP4.5 به مدل bcc-csm1.1m اختصاص یافت. در مرحله بعد اقدام به ریزمقیاس¬نمایی مدل¬ها تحت سناریوی RCP4.5 برای آینده و همچنین پهنه¬بندی بارش برای آینده 2020 تا 2042 به صورت فصلی شد. در نهایت جهت بررسی تاثیر تغییر اقلیم در میزان تغییرات بارندگی دوره¬های آینده از شاخص بارش استاندارد شده (SPI) استفاده شد. در ابتدا پهنه¬بندی شاخصSPI طی سال¬های خشک برای فصول زمستان، بهار و پاییز برای استان خوزستان انجام شد. درمرحله بعد جهت بررسی تغییرات اقلیمی تعدادی از ایستگاه¬های سینوپتیک سری زمانی شاخص SPIمحاسبه شده برای آینده پیکسلی که ایستگاه مورد نظر در آن قرار داشت از نرم¬افزار متلب اخذ شد و در اکسل سری زمانی آن به صورت نمودار نمایش داده شد.

 تامین انرژی از جمله وظایف ضروری دولت¬ها به شمار می¬آید، زیرا گسترش و توسعه در زمینه¬های گوناگون فعالیت¬های انسانی و امکان رقابت با جوامع دیگر بدون دسترسی مناسب به انرژی برق امکان¬پذیر نمی¬باشد. از جمله فعالیت¬های اساسی صنعت الکترونیک بعد از گسترش توان تولید فراهم نمودن بستر و شرایط انتقال انرژی به دست مصرف کنندگان می¬باشد. هزینه¬های برق¬رسانی بسیار پرهزینه بوده و در برخی شرایط و مناطق امکان پذیر نیست، زیرا خطوط انتقال طی عبور با عوامل محیطی، انسانی و فنی متعدد مواجه خواهند بود. از این رو حفظ تمامی حریم¬ها و توجه به تمامی شرایط موثر، طراحی خطوط را بسیار محدود می¬نماید. بنابراین کاربرد تکنولوژی¬ها، روش¬های مطالعاتی و تحلیلی دقیق و مدرن نه تنها منجر به طراحی خطوط انتقال کارآمد خواهد شد بلکه هزینه¬های برق-رسانی را نیز به طور چشمگیر کاهش خواهد داد. موضوع مهمی که در این زمینه مورد استقبال طراحان است، بحث طراحی و دست یافتن به مسیر بهینه می باشد. در حقیقت مسیر بهینه جامع¬ترین و در حقیقت مناسب¬ترین مسیر به لحاظ اقتصادی است. در این مطالعه با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی GIS و هوش مصنوعی به بررسی مسایل مرتبط با مسیریابی بهینه خطوط انتقال و شبکه توزیع برق پرداخته شده است. مطالعات برق¬رسانی این پایان¬نامه شامل دو بخش، مسیر¬یابی بهینه خطوط انتقال 132 kv از پست فوق توزیع 400 kV به پست توزیع کننده شهر و طراحی خطوط تغذیه 20 kV شبکه توزیع شهر نجف شهر می¬باشد. عوامل موثر و محدود کننده به عنوان متغییر¬های تصمیم¬گیری به صورت نقشه¬های مکانی موضوعی حاصل از GIS برای تهیه نقشه هزینه مورد تحلیل و پردازش قرار گرفته¬اند. نقشه هزینه خطوط انتقال با استفاده از سیستم استنتاج فازی با دو روش متفاوت بدست آمده است. با اعمال الگوریتم حداقل هزینه و الگوریتم هوش جمعی PSO بر روی نقشه های هزینه، مسیرهای بهینه طراحی شدند. مسیرهای طراحی شده به لحاظ طول مسیر و جهت¬گیری باهم متفاوت می¬باشند. مسیرهای به دست آمده از روش GIS دارای طول 8468.65 و 8736.65 متر بوده در حالی¬که مسیر طراحی شده توسط الگوریتم PSO، 8128.055 متر طول دارد. طراحی شبکه 20 kV توزیع برق شهری نیازمند ایجاد پایگاه داده شهری و داشتن نقشه¬های اطلاعاتی ضروری مانند چگالی مصرف فعلی و آینده می¬باشد. نقشه هزینه با استفاده از تهیه و تحلیل اطلاعات و استفاده از سیستم استنتاج فازی در محیط GIS، اساس و پایه طراحی شبکه توزیع قرار می گیرد. مسیریابی خطوط تغذیه درون شهری با استفاده از الگوریتم حداقل هزینه برای مناطق مسکونی متراکم و شهرک صنعتی نجف شهر با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی انجام شده است. شبکه توزیع منطقه بافت فرسوده شهر نجف شهر به دلیل ناکارآمدی و فرسودگی، توسط سیستم اطلاعات مکانی با استفاده از الگوریتم حداقل هزینه و حفظ برخی از تاسیسات پیشین و طراحی مسیرهای جدید بازسازی گردیده است.

 خطواره¬ها اغلب شکستگی¬های اصلی در نزدیکی سطح زمین هستند. شکستگی¬ها از مناطقی هستند که برای اکتشاف آب زیرزمینی مورد توجه آب¬شناسان می¬باشند. شکستگی¬ها اعم از درزه¬ها و گسل¬ها، با افزایش تراوایی سازند و ایجاد تخلخل ثانویه، باعث تشکیل مخازن آب زیرزمینی در سازندهای نفوذپذیر می¬شوند.
از کاربردهای مهم سنجش‌ازدور در زمین¬شناسی تهیه نقشه خطواره¬هاست که به‌عنوان یکی از مهم-ترین موضوعات در مطالعات زمین¬شناسی مناطق مختلف در نظر گرفته می¬شود. هدف اول از این تحقیق، استخراج خطواره¬های محدوده مطالعاتی لالی با استفاده از تکنیک¬های مختلف پردازش تصویر بر روی تصویر ماهواره¬ای لندست 8 است. هدف دوم با توجه به اهمیت خطواره¬ها در مطالعات آب زیرزمینی تعیین ارتباط خطواره¬ها و چشمه¬های محدوده است. به‌منظور تعیین ارتباط میان محل چشمه¬ها و راستای خطواره-های گسلی، روشی آماری به نام وزن¬های نشانگر به کار برده شد. بدین منظور، با ایجاد فواصلی بر روی خطواره¬ها و همپوشانی با نقاط چشمه¬ها، ارتباط مکانی میان این دو پارامتر به‌طور کمی به دست آمد. بیشترین ارتباط در فاصله 200-0 متری از خطواره¬هاست. برای تعیین ارتباط طول خطواره¬ها با چشمه¬ها از واریوگرافی استفاده شد. بدین منظور، در نرم¬افزار متلب واریوگرام تجربی بین موقعیت چشمه¬ها و طول خطواره¬ها به دست آمد و سپس مدل نمایی که بیشترین تطابق را با آن داشت بر واریوگرام تجربی برازش داده شد، مدل نمایی نشان‌دهنده همبستگی خیلی زیاد بین پارامترها است.

 یکی از مهم¬ترین بحران¬های زیست محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک پدیده مخرب بیابان¬زایی و فرسایش بادی می¬باشد که وقوع طوفان¬های گرد و غبار و حرکت ریزگردها از پیامدهای آن محسوب می¬شود. استان خوزستان به علت شرایط ژئومورفولوژیکی و زمین شناسی خاص خود، کاملا در معرض فرسایش بادی قرار دارد. ارزیابی و تهیه نقشه خطر بیابان¬زایی همواره به عنوان یکی از ابزارهای برنامه ریزان در عرصه مدیریت مناطق بیابانی مطرح بوده است. محدوده مورد مطالعه در شرق و جنوب شرق استان خوزستان به مختصات (˝41´59˚29_ ˝13´30˚31) (˝54´31˚48_ ˝36´11˚50) و به مساحت 11678کیلومتر مربع می¬باشد. این تحقیق با هدف ارزیابی بیابان¬زایی با استفاده از الگوریتم درخت تصمیم¬گیری(Decision tree ) و روش مدالوس استفاده شد. در انجام این پژوهش، از داده¬های دو دوره ماهواره لندست مربوط به 26/11/1369 و 25/11/1392 استفاده شد. نتایج حاصل از این الگوریتم درخت تصمیم¬گیری، تقسیم منطقه به چهار کلاس خطر بیابان¬زایی، بدون خطر، کم، متوسط و زیاد که درصد این کلاس¬ها برای سال 1991 به ترتیب برابر 2 %، 45 %، 12 % و 41 % و برای سال 2014 این درصدها به 6 %، 21 %، 39% و 34 % تغییر کردند. همچنین نتایج نشان دادند که در دوره بین 1991 تا2014 خطر بیابان¬زایی در خوزستان دو درجه افزایش در کلاس بدون خطر و کم داشته است که عامل اصلی این افزایش خطر بیابان¬زایی، خشک شدن تالاب¬ها، آبگیرها و نواحی مرطوب مرکز دشت¬ها و رها کردن اراضی کشاورزی دیم و تخریب مراتع می¬باشد. به منظور صحت سنجی نتایج به دست آمده از داده¬های زمینی استفاده گردید که ضریب کاپا 94/0 برای دو دوره و ماتریس خطا نیز نشان دهنده دقت بالای این روش می¬باشد. همچنین نتایج روش مدلوس نشان داد که معیار اقلیم با ارزش عددی 2 بیش¬ترین تاثیر و معیار خاک با ارزش عددی 37/1 کم¬ترین تاثیر را در بیابان¬زایی منطقه دارد. بیشترین سطح منطقه را کلاس بحرانی2 با 70/3905 کیلومتر به خود اختصاص داد. حدود 80 درصد از کل منطقه در تیپ بحرانی و 20 درصد باقی¬مانده به تیپ¬های بالقوه و شکننده تعلق دارد. کلاس بالقوه با 35/0 کیلومتر مربع کمتر از 1% منطقه را به خود اختصاص می¬دهد در صورتی که کلاس شکننده 1 با مساحت 102 کیلومتر مربع 1% منطقه و کلاس شکننده 2 با مساحت 1195 کیلومتر مربع حدود %10 منطقه و کلاس شکننده 3 با مساحت 754 کیلومترمربع حدود 6% منطقه را در بر می¬گیرند. همچنین کلاس بحرانی 1 با مساحت 1205 کیلومتر مربع حدود 10% از منطقه و کلاس بحرانی 2 با 3905 کیلومتر مساحت 36 درصد منطقه و کلاس بحرانی 3 با 3876 کیلومتر 36 % منطقه را شامل می¬شوند.

 طبقه بندی بعنوان روشی که عوارض را بر اساس شباهتهای آنها در کلاسهای مختلف از یکدیگر تفکیک می نماید، در بسیاری از علوم و بویژه در علم سنجش از دور حائز اهمیت فراوانی است. لذا
محققان بسیاری به دنبال یافتن روشها و تکنیکهایی جهت ارتقاء دقت این فرایند بوده و تحقیقات فراوان و ارزشمندی بصورت روزمره در این زمینه در حال انجام می باشد. یکی از موارد مهم برای
دستیابی به هدف انجام طبقه بندی با دقت بالا، بکارگیری تلفیق داده های حاصل از سنجنده های مختلف به منظور ادغام مزایای داده های اولیه و دستیابی به داده ای با سطح اطلاعات بسیار بالاتر از داده های اولیه می باشد. در این خصوص تلفیق داده های راداری و اپتیکی اخیراً مورد توجه زیادی قرار گرفته که این بدلیل قابلیتهای منحصر بفرد داده های راداری از جمله قابلیت تصویربرداری در تمام ساعات شبانه روز، حساسیت به پیکربندی هندسی پدیده ها، حساسیت به رطوبت خاک، قابلیت تصویربرداری در شرایط مختلف جوی و غیره میباشد. لذا این داده ها حاوی اطلاعات مکمل ارزشمندی برای داده های اپتیکی هستند. به همین دلیل، این پژوهش سعی دارد با تلفیق داده های راداری SAR و اپتیکی در سطح ویژگیهای مستخرج از این تصاویر، بکارگیری الگوریتمها و روشهای قدرتمندی همچون الگوریتمهای آموزش و انتخاب نظارت شده ویژگیها، ادغام خروجیهای مختلف طبقه بندی شده و  بکارگیری ترکیب بهترین و مناسبترین ویژگیهای تصویری به انجام طبقه بندی تجمعی با دقت بالا
نائل شود. اجرای موارد فوق الذکر در نهایت منجر به یافتن بهترین ترکیب ویژگیها، مناسبترین الگوریتمهای بهینه ساز فضای ویژگی و بهترین الگوریتم طبقه بندی برای انجام طبقه بندی تجمعی حاصل از تلفیق تصاویر راداری و اپتیکی گردید.

آلودگی‌های نفتی یکی از مشکلات زیست‌محیطی حاصل از اکتشاف، استخراج و انتقال این ماده ارزشمند است. شناسایی این آلودگی‌ها جهت بررسی‌های تکمیلی و پاکسازی این آلودگی‌ها حائز اهمیت می‌باشد. استان خوزستان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین استان‌های کشور ازلحاظ تولیدات نفتی همواره درخطر آلودگی‌های ناشی از فرایندهای استخراج، انتقال وپالایش این ماده باارزش بوده است. از طرفی سنجش‌ازدور به‌عنوان یک علم قدرتمند توانایی شناخت آلودگی‌های ناشی از مواد نفتی را در مدت‌زمان کمتر و هزینه کمتر نسبت به بازدیدهای مداوم صحرایی را دارا می‌باشد. برای شناسایی آلودگی‌های نفتی در این پژوهش از تصاویر ماهواره‌های لندست 8 و هایپریون استفاده‌شده است. در قدم اول دمای سطحی زمین در بازه زمانی اوت 2015 و با استفاده از باندهای حرارتی ماهواره لندست 8 ایجاد شد، که بر اساس ویژگی‌های ذاتی مواد هیدروکربنی که در مطالعات پیشین بررسی‌شده است؛ مواد هیدروکربنی در صورت مخلوط شدن در خاک‌ها یک منطقه موجب بالاتر نشان دادن دما در شرایط برابر نسبت به سایر مناطق غیر آلوده می‌شوند. سپس از تلفیق لایه‌هایی همچون، لایه خاک‌شناسی، میدان‌های نفتی منطقه و سایت‌های اکتشاف و استخراج مواد هیدروکربنی منطقه، در مدل FAHP نقشه آلودگی‌های نفتی بر اساس ویژگی‌های حرارتی ایجادشده است. در قدم بعدی با استفاده از شاخص‌هایی همچون NDBI, NDVI, NDWI و NDBare بر روی تصاویر لندست و اعمال طبقه‌بندی‌های درخت تصمیم و حداقل فاصله میانگین و استفاده از ویژگی‌های نفت در طول‌موج الکترومغناطیس مناطق دارای آلودگی‌های نفتی شناسایی، و سایر کاربری‌ها طبقه‌بندی شدند. در قدم بعدی مناطق شناسایی شده در تصاویر لندست 8 اعم از باندهای حرارتی و چند طیفی مورد بازدید صحرایی قرار گرفت و نمونه‌هایی از خاک‌های تحت تاثیر آلودگی‌ها جهت طیف‌سنجی زمینی برداشت شدند پس از طیف‌سنجی میدانی بر روی نمونه‌ها و تشخیص نقاط جذب مواد هیدروکربنی در طول‌موج الکترومغناطیس در 1.7 میکرومتر، از طیف‌های زمینی جهت اعمال روش‌های SAM و SFF بر روی تصاویر فراطیفی استفاده گردید. همچنین شاخص HI به‌عنوان شاخصی قوی در بررسی طیف نفت در تصاویر هایپریون بررسی شد که نتایج بدست آمده از تصاویر هایپریون دارای همبستگی قابل قبولی با نتایج حاصل از تصاویر لندست 8 می‌باشد. در نهایت میزان تاثیر آلودگی‌های هیدروکربنی بر کاربری‌های اراضی موجود در خوزستان سنجیده شد که در این میان جنگل‌های انبوه در ارتفاعات با دارا بودن 0.054 هکتار کمترین میزان آلودگی‌ها را دارا می‌باشد اما در مقابل مراتع متوسط ازلحاظ پوشش گیاهی که عمدتاً در دشت‌ها قرار دارد با دارا بودن 1891.43 هکتار بیشترین آلودگی‌ها را دارا می‌باشند.

گسترش شهرنشینی و به دنبال آن مشکلات خاص زندگی شهری همانند (ترافیک شهری، آلودگی هوا، تراکم خدمات شهری در نقاطی خاص) مشکلاتی را برای شهرهای بزرگ ایجاد کرده است. ازاین‌رو یکی از دغدغه‏ های برنامه‏ ریزان شهری توزیع عادلانه‏ ی خدمات شهری در سطح مناطق و محلات است. با توجه به ماهیت مکانی بودن بیش 70 درصد اطلاعات در مورد موقعیت خدمات ارائه‌شده و شعاع عملکردی و....، باعث اهمیت این موضوع شده است. همچنین به‌منظور دسترسی راحت افراد به اطلاعات مکانی و سرعت در انتشار اطلاعات، باعث گسترش استفاده از فنّاوری Web GIS در کاربران و موسسات و سازمان‌های خدماتی شده است. به همین دلیل در منطقه¬ی 1 شهرداری کرمانشاه به دلیل وسعت بیشتر نسبت به سایر مناطق شهرداری و تراکم جمعیتی بالای ونیز تمرکز خدمات در نقاطی خاص در سطح این منطقه و برعکس کمبود خدمات در نقاطی دیگر، باعث ایجاد مشکلاتی همانند، ترافیک شهری و جابه‌جایی زیاد مردم جهت دسترسی به خدمات شهری برای این مناطق می‏شود. لذا برای کاهش مشکلاتی همچون؛ ترافیک، آلودگی هوا و توزیع عادلانه خدمات شهری لزوم یک سیستم اطلاعات مکانی مرجع جهت مدیریت شهری اهمیت ویژه‌ای یافته است. از سوی دیگر یکی مشکلات مدیران شهرها نداشتن یک آگاهی کامل، در مورد وضعیت موجود خدمات و نحوه¬ی سرویس‌دهی به شهروندان در حد مطلوب است. در چنین شرایطی بهره¬گیری از یک سیستم Web GIS مناسب می¬تواند راهکاری برای حل این مشکل ‌باشد که لزوم استفاده از این فنّاوری را ضروری کرده است. به همین دلیل استفاده از یک سامانه تحت وب می‏تواند راهگشای بسیاری از مشکلات باشد. در این پژوهش ابتدا برای جمع‌آوری داده¬ها با توجه به نظر کارشناس 22 مورد از خدمات اجتماعی شهری با استفاده روش‌های میدانی برداشت (مدل sx7630GPS) موقعیت هر یک از لایه‌ها ثبت و در نرم‌افزار ArcGIS10.2 ذخیره گردید. سپس نقاط برداشتی به داخل پایگاه داده PostgreSQL وارد؛ و در ادامه از زبان برنامه‌نویسی HTML برای طراحی صفحات وب استفاده گردید. سپس از یک رابط گرافیکی و زبان برنامه‌نویسی Javascript و کتابخانه OpenLayer API (معماری مخدوم ضعیف) برای انتشار اطلاعات در صفحه مرورگر استفاده شد. طراحی سامانه بدین‌صورت است که ابتدا کاربر درخواست خود را از مرورگرهای وب به سمت GeoServer می‌فرستد و سپس GeoServer درخواست موردنظر را به پایگاه داده PostGIS ارسال می‌کند و پایگاه داده با توجه به قابلیت‌ها و آنالیزهای تعریف‌شده به درخواست موردنظر پاسخ داده و پاسخ مناسب را بازمی‌فرستد و GeoServer با کمک گرفتن از کتابخانه OpenLayers نتیجه درخواست را به شکل یک نقشه دینامیک به سمت کاربر می‌فرستد. درواقع کاربران و مدیران شهری با استفاده از مرورگرهای اینترنتی خود و با استفاده از واسط های کاربری که در این سامانه تعبیه ‌شده است، به‌راحتی با تیک زدن لایه موردنظر از موقعیت هرکدام از خدمات شهری آگاهی پیدا کند. همچنین در همان لحظه می‏تواند به صفحات دیگر سامانه دسترسی پیدا کند و از شعاع خدماتی، تراکم نقاط خدماتی، سازگاری و ناسازگاری کاربری های شهری در سطح منطقه آگاهی پیدا کند. در ادامه برای مشاهده مناطق پیشنهادی برای احداث خدمات جدید که حاصل مدل‌سازی در نرم‌افزار Matlab است می‏تواند اقدام کند و مکان‌های مناسب و بهینه را مشاهده نماید. همچنین از مزایای دیگر این سامانه استفاده از الگوریتم دایجسترا برای پیدا کردن کوتاه ترین مسیر بین دو مرکز خدماتی می‏باشد. در پایان این پژوهش نتنها باعث بهبود در امر تصمیم‏گیری مدیران و برنامه ریزان شهری در نحوه‏ی توزیع خدمات شهری می‌شود. بلکه باعث رضایتمندی مردم از مدیران شهری و ایجاد عدالت اجتماعی در بهره‏مندی از خدمات شهری می‏شود.

 آشکارسازی و پیش¬بینی تغییرات کاربری اراضی از جمله ابزارهای مدیریت منابع طبیعی و ارزیابی تغییرات اکوسیستم، به شمار می¬آیند. هدف از انجام این تحقیق پایش و مدلسازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از سنجش از دور و GIS در منطقه گتوند- عقیلی در شمال استان خوزستان می باشد. برای پایش و پیش بینی تغییرات آینده، از تصاویر TM لندست 5 سال 1368 و ETM لندست 7 سال 1380 و OLI لندست 8 سال 1392 استفاده شده است. برای استفاده از تصاویر ماهواره ای ابتدا در مرحله آماده سازی تصویر، تصحیح اتمسفری اعمال شده و طبقه بندی تصویر به روش حداکثر احتمال و استفاده از شاخص MNF انجام گردید. تصاویر هر سه مقطع زمانی به هفت کلاس که شامل مرتع نوع 1 و 2، زمین های بایر، سطوح آبی، کشاورزی، مسکونی و رودخانه طبقه‌بندی شده است. با توجه به ضریب کاپا92/0، 93/0، 89/0 به ترتیب برای نقشه های 1368، 1380 و 1392 آشکارسازی تغییرات انجام شده است. نتایج آشکارسازی تغییرات در دوره اول (1380- 1368) نشان می دهد که بیشترین افزایش و کاهش مساحت به ترتیب در ناحیه مرتع 2 ( از 110421.27 به 153278.64 هکتار) و ناحیه مرتع 1 (از 81217.26 به 40838.13 هکتار) اتفاق افتاده است. بر مبنای این تغییرات و انتخاب 10 متغیر مستقل، مدلسازی پتانسیل تبدیل کاربری برای سال 1392، در نرم افزار IDRISI و مدل LCM با استفاده از روش شبکه عصبی پرسپترون چند لایه (MLP) انجام شده است. صحت مدل سازی شبکه عصبی پرسپترون چند لایه 85 درصد برآورد شده است. سپس با استفاده از روش زنجیره مارکوف نقشه کاربری اراضی برای سال 1392 پیش بینی شده است. نتایج حاصل از پیش بینی و نقشه کاربری اراضی سال 1392 به عنوان مرجع نتایج نشان می دهد که این روش می تواند برای پیش بینی تغییرات آینده مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به احداث سد در منطقه، نتایج آشکارسازی تغییرات دوره دوم (1392- 1380) نشان می دهد که بیشترین افزایش مساحت در ناحیه کشاورزی (از 28508.22 به 48992.58 هکتار) و سطوح آبی( از 811.44 به 5775.93 هکتار) و بیشترین کاهش مساحت در ناحیه رودخانه (از 2598.48 به 1686.33 هکتار) و مرتع 2 (از 153278.64 به 104288.85 هکتار) بوده است. با توجه به تغییرات دوره دوم، نقشه کاربری اراضی برای سال 1404 پیش بینی شده است که بیشترین تغییر کاربری نسبت به سال 1392، در ناحیه زمین بایر بوده است.

 انرژی یکی از مولفه¬های ضروری برای فعالیت¬های صنعتی و نیاز همه مردم است، بنابراین عرضه و تقاضای آن در جوامع بشری، به طور مستمر رو به افزایش است. خورشید به عنوان بزرگ¬ترین منبع انرژی جهان به شمار می¬رود که به گونه¬های مختلف امکان بهره¬گیری از آن وجود دارد. با توجه به اینکه شهر اهواز از لحاظ آب و هوایی جز یکی از شهرهایی است که دارای بالاترین شدت تابش(طبق آمار سازمان انرژی¬های نو در حدود 5-5/4 کیلو وات ساعت بر متر مربع در روز) و روزهای آفتابی می¬باشد و از طرف دیگر بدلیل قرارگیری کارخانه¬های مهم و استقرار صنایع بزرگ در این شهر، با مشکل انرژی و آلودگی ناشی از سوخت¬های فسیلی مواجه است بنابراین لزوم مطالعه¬ی میزان دریافت انرژی خورشیدی و بررسی پتانسیل آن جهت استفاده از انرژی خورشیدی به منظور برنامه¬ریزی برای استفاده از این انرژی ضروری به نظر می¬رسد. از آن جاییکه در این راستا اقدامات چشمگیری صورت نگرفته است، در این تحقیق به این مهم پرداخته می شود، به¬گونه¬ای که با طراحی یک سامانه Web GIS بتوان در زمینه تصمیم-گیری، مدیریت داده¬ها و اطلاعات مربوطه، گامی در جهت بهبود وضع موجود برداشت. با توجه به عدم وجود آگاهی عمومی از ارزش انرژی تجدیدپذیر خورشید در مناطق شهری، طراحی و تهیه یک سامانه مکانی تحت وب ضمن ایفای نقش در افزایش سطح آگاهی¬های عمومی، قابلیت استفاده به عنوان یک سیستم پشتیبان تصمیم¬گیری به منظور ارزیابی امکان سنجی توسعه سیستم¬های تبدیل انرژی خورشیدی را فراهم می¬آورد. پژوهش حاضر به دنبال بهره¬گیری از انرژی تجدیدپذیر خورشید با استفاده از فناوری¬های نوین خورشیدی است. با استفاده از روش تحلیلی GIS و هوش محاسباتی مدل¬سازی توزیع فضایی این منبع تجدیدپذیر انجام شد. بدین منظور در مراحل اجرای تحقیق، جهت برآورد تابش خورشیدی در سطح منطقه از مدل Solar Analyst استفاده گردید. همچنین جهت الویت¬بندی منطقه براساس داشتن پتانسیل لازم برای بهره¬گیری از سیستم¬های فتوولتاییک خورشیدی، 3 دسته معیار موثر شامل معیارهای محیطی، معیارهای ساختمانی-تراکم و معیارهای فنی شناسایی شد و انجام مدل¬سازی با استفاده از سیستم استنتاج فازی صورت گرفت. از مدل رگرسیونی حداقل مربعات، برای شناسایی روابط بین چندین شاخص تراکم شهری و پتانسیل انرژی استفاده شد. مرحله نهایی با طراحی و پیاده سازی سامانه WebGIS انرژی خورشیدی انجام گردید. برآورد تابش کل دریافت شده با استفاده از روش تحلیلی مدل Solar Analyst ، میزان مجموع تابش کل خورشید را از 4/0 تا 1461 کیلو وات ساعت بر متر مربع در سال نشان داد. همچنین محاسبه پتانسیل جغرافیایی منطقه و بطور خاص محاسبه پتانسیل جغرافیایی سقف¬های ساختمانی با استفاده از مدل رقومی سطح انجام شد و نتایج نشان داد که بخش عمده ی منطقه دارای پتانسیل 1 تا 49 کیلو وات در روز است. پتانسیل تکنیکی(Ei) خورشید برای سقف¬های ساختمانی با استفاده از پتانسیل جفرافیایی محاسبه شد و مقدار آن از 1/0 تا 138 کیلو وات در روز تغییر می¬کند. نتایج حاصل از سیستم استنتاج فازی نشان می¬دهد که 10 کیلومتر مربع از مساحت کل منطقه دارای الویت توسعه متوسط و 7/0 کیلومتر مربع به الویت توسعه خیلی زیاد اختصاص دارد که به ترتیب بیشترین و کمترین میزان را تشکیل می¬دهند. یافته¬های پژوهش حاضر حاکی از موفقیت¬آمیز بودن تلفیق دو دانش WebGIS و انرژی خورشیدی در تامین اهداف از پیش تعیین شده پژوهش است. بهره¬گیری از این فرآیند ضمن فراهم آوردن امکان کمک به فرایند تصمیم¬گیری، نقشه¬های خورشیدی مبتنی بر وب را با استفاده از داده¬های مکانی در اختیار قرار می¬دهد. در واقع سامانه طراحی شده را از این جهت می¬توان ابزار تصمیم¬سازی در نظر گرفت که علاوه بر اطلاعات توصیفی در مورد پتانسیل تولید انرژی منطقه، امکان مشاهده اطلاعات مکانی را در قالب نقشه برای کاربران فراهم می¬آورد.کاربران می¬توانند برای شناسایی مکان¬های مناسب برای نصب تجهیزات خورشیدی و به حداکثر رساندن منافع خود از این سامانه بهره گیرند.

کسب آگاهی و دانش در رابطه با الگوی کشت و سطح زیر کشت نقش مهمی را در مدیریت اراضی کشاورزی و برآورد میزان تولید خالص ایفا می‌کند. ترکیب نتایج حاصل از مشاهدات و انداز ه گیری‌های زمینی با داده‌های سنجش‌ازدور می‌تواند نقشه‌های به هنگام از سطح زیر کشت محصولات ارائه نماید، این امر برای تعریف واحدهای مدیریت و نیل به کشاورزی دقیق ارزشمند است . طبق آمار اخذشده از اداره جهاد کشاورزی شهرستان نکا در منطقه موردمطالعه در سال 1394 میزان سطح زیر کشت محصول برنج 8700 هکتار و سطح زیر کشت محصولات باغ 10750 هکتار است. مقایسه این ارقام با آمار سال‌های گذشته حاکی از رشد سریع سطح زیر کشت باغ است که بیانگر تغییر الگوی کشت است. در تحقیق حاضر جهت تعیین سطح زیر کشت اقدام به بررسی و مقایسه روش‌های طبقه بند ماشین بردار پشتیبان، حداقل فاصله و شبکه عصبی شد تا قابلیت‌های آن مشخص شود. پس از مقایسه نتایج حاصل از روش‌ها طبقه روشن شد روش ماشین بردار پشتیبان با کرنل شعاعی با دقت کلی 95.78% و کاپای 0.9403 دارای بهترین عملکرد است و روش حداقل فاصله با دقت کلی 81.43% و کاپا 0.8011 دارای پایین‌ترین عملکرد است. در روش ماشین بردار پشتیبان- شعاعی سطح زیر کشت باغ 10846 هکتار و سطح زیر کشت برنج 8372 هکتار است اما در روش حداقل فاصله این مقدار به ترتیب 5949 و9207 هکتار می‌باشد. علاوه بر این دقت کاربر و دقت تولیدکننده در مزارع باغ و شالیزار نیز برای ماشین بردار پشتیبان- شعاعی برای هر دو مورد 100% بوده است اما برای روش حداقل فاصله برای باغ به ترتیب 45.15 و 82.68 و برای شالیزار.98.04 و81.97 است. با این نتایج کارآمدی روش ماشین بردار پشتیبان شعاعی کاملاً آشکار می شود.

شهرها نیازمند یک مدیریت شهری منسجم، با اطلاعات جامع و به هنگام می¬باشند. بیش از 80 درصد اطلاعات مورد نیاز دولت جهت مدیریت و تصمیم‌گیری، دارای ماهیت و خصوصیات مکانی هستند و سازمان‌ها در هر سطحی از اجرا به اطلاعات مکانی نیازمند هستند. بنابراین برای رسیدن به مدیریت بهینه شهری نیاز به اطلاعات جامع و یکپارچه، دقیق و به هنگام است، درنتیجه دسترسی به این اطلاعات برای سیستم مدیریت کارآمد شهری لازم و ضروری می-باشد؛ بنابراین عدم دسترسی پذیری به این اطلاعات مورد نیاز در هنگام تصمیم¬گیری و تصمیم¬سازی باعث اختلال در مدیریت جامع شهری می‌شود.امروزه اینترنت به عنوان ابزاری برای انتقال داده¬ها بدون هیچ گونه محدودیت زمانی و مکانی، می تواند مبنایی برای دستیابی به اطلاعات مختلف قرار گیرد. استفاده از تکنولوژی اینترنت و GIS (Web GIS) جهت دستیابی به اطلاعات مکانی و توصیفی راه‌حل مناسبی در انجام خدمات مختلف می¬باشد.در پژوهش حاضر مبانی نظری مدیریت شهری، اصول تکنولوژی Web GISو کاربرد¬های مختلف آن در مدیریت شهری و انواع معماری Web GIS را بررسی نموده است. سپس در گام نخست به منظور طراحی و پیاده‌سازی سامانه Web GIS ، نیازسنجی صورت گرفت؛ تا بر مبنای آن مدل‌سازی مفهومی صورت گیرد. سپس مدل مفهومی ایجاد شده، مبنای مدل‌سازی منطقی واقع شد. در گام بعد نیز طی مدل‌سازی فیزیکی، پیاده‌سازی سامانه یا سطح خروجی که نمایی از سامانه هدف خواهد بود، صورت گرفت. گام آخر نیز به ادغام و یکپارچه‌سازی بخش‌های مختلف سامانه اختصاص داشت. به علاوه در آماده‌سازی پایگاه داده و نقشه‌های اینترنتی از نرم‌افزارهای متن باز PostgreSQL/PostGIS وGeoServer همچنین کتابخانه openlayer استفاده شد. طبق نتایج به‌دست آمده، چنین استدلال می‌شود که با وجود محدودیت‌های موجود، طراحی این‌گونه سیستم‌ها می‌تواند کمک شایانی به مدیریت شهری و تصمیم¬گیری¬های‌ مکانی باشد. در نهایت با طراحی واسط کاربری مناسب به کاربران این امکان داده شد که بتوانند با اطلاعات مکانی به خوبی تعامل برقرار کنند، به گونه‌ای که بتوانند لایه های مربوط به شهر را مشاهده کنند، از اطلاعات توصیفی املاک آگاهی یابند و به انجام مسیریابی بین دو مکان بر روی نقشه بپردازند.

اطلاعات مکانی به عنوان یک زیر ساخت، از مهمترین و حساسترین عوامل تصمیم گیری، بخصوص تصمیم گیری های مدیریت شهری امروزه می باشد. بهمین دلیل درک صحیح بسیاری از نیازها و دستیابی به اهداف و فعالیت های سازمانهای مختلف، زمانی امکان پذیر است که دسترسی به داده های مکانی مناسب و یکپارچه میسر باشد. این موضوع بخصوص برای برنامه ریزهای آینده بسیار حائز اهمیت است. با پیشرفت فناوری اطلاعات در طول یک دهه گذشته، سیستم های اطلاعات مکانی، از حالت انتزاعی، موردی و درون سازمانی خارج گردیده و به سمت ابزارهای بنا شده بر بستر زیر ساخت های اطلاعات مکانی گرایش پیدا کرده اند. زیر ساخت های اطلاعات مکانی، سیستمی مبتنی بر مشارکت اطلاعات مکانی درون سازمانها و همچنین بین ارگانها می باشد و به عنوان یک بستر توانمندسازی، این امکان را به کاربران مختلف می دهد تا با یکدیگر همکاری وسیعتری داشته و به نیاز پویای کنونی پاسخ بهتری ارائه نمایند. به تعبیری دیگر و از دیدگاه سازمانی، زیر ساخت های اطلاعات مکانی به عنوان زیر ساخت مشترک برای بهبود دسترسی به منابع و سرویس ها کمک شایانی به تولیدکنندگان و استفاده کنندگان یک سازمان می کند. پتانسیل موجود در اطلاعات مکانی برای ساماندهی اطلاعات غیر مکانی در قالب پایگاه داده یکپارچه و سرویس های مکان مبنا، یکی دیگر از بحث های روز در مجامع علمی، اجرایی و مدیریتی در بسیاری از کشورهای پیشرو در زمینه اطلاعات مکانی است. محدود کردن پتانسیل اطلاعات مکانی در انحصار یک مجموعه خاص، در واقع نوعی محدود کردن منابع و سرمایه های یک سازمان، شهر و یا جامعه محسوب می شود. از اینرو بسیاری از سازمانهای پیشرو دنیا برای بالا بردن توانمندی ها، داده های مکانی و خدماتی خود، سیستم اطلاعات جغرافیایی را با فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی ادغام نموده اند. حال در پژوهش حاضر سعی شده است تا با تعریف مفهوم زیر ساخت های اطلاعات مکانی و نحوه ایجاد و نیز کاربردهای آن، در نهایت درک بهتر و تحلیل کاملتری نسبت به این موضوع بدست دهد.

امروزه تلفیق داده¬های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS ) نقش مهمی در اکتشافات معدنی و کاربردهای گوناگون زمین¬شناسی ایفا می¬کنند. استان¬های خوزستان و لرستان به عنوان یکی از مناطق رسوبی ایران علاوه بر دارا بودن ذخایر عظیم نفت، گاز و مواد معدنی فلزی، می¬تواند به لحاظ پتانسیل مواد معدنی غیر فلزی مد نظر قرار گیرد. در این مطالعه سعی گردیده تا مناطق دارای پتانسیل مطلوب برای فسفات در محدوده¬ی مورد مطالعه تعیین گردد. با توجه به این¬ که تمامی اندیس¬ها و ذخایر فسفاته در زاگرس در دو سازند پابده و گورپی قرار دارند، ابتدا با استفاده از الگوریتم¬های بارزسازی نسبت باندی و تحلیل مولفه اصلی(PCA ) بر روی تصاویر ماهواره¬ای مربوط به منطقه(لندست8)، این سازندها بارزسازی شدند و سپس تاثیرگذاری سایر عوامل در اکتشاف فسفات مانند راه¬ها، شکستگی¬ها، شیب و تاقدیس¬ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بررسی شد. ارزش لایه¬های مکانی موثر در اکتشاف با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتب فازی (FAHP ) تعیین شد. که بیشترین وزن برای محور تاقدیس¬ها بدست آمد. و در نهایت با تلفیق لایه¬ها با استفاده از GIS مناطق دارای پتانسیل مناسب جهت اکتشاف فسفات مشخص شد. همچنین در این مطالعه طیف¬سنجی دو نمونه از کانی¬های فسفاته دانشگاه شهید چمران اهواز برای آشنایی با خصوصیات طیفی خانواده¬ی فسفات¬ها و بررسی باندهای جذبی توسط دستگاه فیلداسپک3 انجام شد.

امروزه با توجه به انواع تراکم‌ها درشهر، استفاده چند منظوره از امکانات، جهت حداکثر بهره‌برداری و رفع نیازهای جمعیت انبوه شهری، ضروری می‌نماید. آلودگی‌های ناشی از مراکز صنعتی و ترافیک در نواحی شهری و قرارگیری اکثر شهرهای ایران بر روی گسل‌های زمین‌ساختی مشکلاتی است که گریبانگیر درصد بالایی از شهرهای ایران است. یکی از راه‌هایی که می‌تواند این دو مشکل را به عنوان دو هدف، به صورت همزمان در نظر بگیرد، ایجاد فضای سبز با توزیع مناسب در شهر است. که این مهم نیازمند مکان‌یابی صحیح این مکان و در نظر گرفتن معیارهای متعدد و موثر وشناخت منطقه می‌باشد. در این تحقیق با در نظر گرفتن دو هدف سلامت شهروندان و مدیریت بحران، به مکان‌یابی فضای سبز دو منظوره در منطقه چهار شهرداری اهواز اقدام شد. برای مشخص کردن وزن هریک از معیارها در تصمیم‌گیری از روش FAHP استفاده شد. این روش در واقع با فازی کردن روش AHP امکان وزن‌دهی به معیارها به صورت بازه‌ای را فراهم می‌نماید؛ به گونه‌ای که کارشناسان در دادن وزن به معیارها به جای یک عدد صحیح امکان وزن‌دهی در بازه‌ای از اعداد را دارند و این به واقعیت نزدیک‌تر بوده و منجر به بهبود نتایج حاصله می‌شود. پس از به دست آوردن وزن نهایی هر کدام از معیارها و ضرب آن‌ها در لایه‌های هر کدام از معیارها در نرم‌افزار GIS، لایه‌های استاندارد شده معیارها با هم جمع، و حاصل جمع لایه های مربوط به هرکدام از اهداف، به عنوان تابع برازندگی در کدنویسی الگوریتم بهینه‌سازی دسته ذرات در نرم‌افزار متلب مورد استفاده قرار گرفت. یکی از راه‌های حل مسائل بهینه‌سازی، استفاده از الگوریتم‌های تکاملی ‌می‌باشد که با الهام از طبیعت و استفاده از قوانین ساده بین دسته موجودات به حل مسائل می‌پردازد. یک نوع از این الگوریتم‌ها، الگوریتم بهینه‌سازی دسته ذرات می‌باشد که از روش زندگی جمعی ماهی‌ها یا پرندگان و قوانین و روابط بین آن‌ها استفاده می‌‌نماید. الگوریتمPSO برای حل مسائل چند هدفه با ایجاد تغییراتی به MOPSO تبدیل می‌شود و با ایجاد آرشیو برای جواب‌های نامغلوب و انتخاب بهینه شخصی و سراسری از بین گزینه‌های موجود در آرشیو، برای هر یک از ذرات به بهینه‌سازی بر اساس چندین هدف می‌پردازد. نتیجه اجرای این الگوریتم در این تحقیق بهترین مکان ها جهت ایجاد فضای سبز دو منظوره در منطقه چهار را در قسمت‌های جنوب و جنوب شرقی معرفی می‌کند. با توجه به بالا بودن تابع عضویت اکثر لایه‌ها در این نواحی و نبود فضای سبز و وجود کاربری‌های سازگاری همچون زمین بایر، با توجه به نقشه کاربری منطقه، این نتیجه تایید می‌شود.

 بافت مرکزی شهر خرم¬آباد به طور بالقوه دارای امکانات فراوانی است که سرمایه¬گذاری را با صرفه می¬سازد. از مهمترین این امکانات موقعیت جغرافیایی و مرکزیتی است که این بخش نسبت به سایر قسمتهای شهر دارد. بافت تاریخی مواجه با مهاجرت متمکنین شهر به حواشی می¬باشد ولی اینان همواره با تعلق خاطر به این منطقه، واحد مسکونی خود را حفظ کرده و در بسیاری از موارد به راحتی آن را اجاره یا رهن نداده¬اند. به تعبیری اینان امیدوار هستند تا با شروع امر بازسازی و نوسازی به خانه آباء و اجدادی خویش بازگردند. نزدیکی به مرکز شهر و وجود برخی تجهیزات و تاسیسات زیرساختی و موقعیت تاریخی و فرهنگی آنان را ترغیب به چنین بازگشتی می¬نماید.
فرآیند پژوهش حاضر در دو بخش به انجام رسید. نخست با مطالعه مبانی نظری موضوع، 11 معیار (تراکم جمعیت، کاربری اراضی، مساحت، تراکم ساختمانی، سطح اشغال، قدمت، طبقات، اسکلت، و مراکز درمانی و فضای باز و معابر) موثر در بافت فرسوده فرسوده شهری استخراج گردید. در ادامه با تعریف محدوده استاندارد و متغیرهای زبانی، توابع عضویت معیارها در دو مدل سیستم استنتاج فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی طراحی و پیاده سازی شد. سپس در سیستم استنتاج فازی با تعریف قوانین بافت فرسوده بر اساس نظر کارشناسان و در مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی با تعیین وزن هر معیار و تلفین آنها نقشه اولویت بندی بافت فرسوده شهری جهت امر مدیریت نوسازی تولید گردید. در پژوهش حاضر نتایج حاصل از ارزیابی دو مدل سیستم استنتاج فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی نشان داد که در اولویت بندی بافت فرسوده جهت نوسازی با سیستم استنتاج فازی، پهنه های با اولویت زیاد با 38% (13.1 هکتار) از کل مساحت 34.47 هکتار، بیشترین مساحت را دارا می باشد. همچنین پهنه های با اولویت بسیار زیاد با 21%(7.5 هکتار)، و متوسط هر یک با 13% (هکتار4.8) و خطرپذیری کم با 10%(3.47 هکتار) رتبه های بعدی قرار گرفتند.

تعیین وضعیت پراکنش گونه‌ها و زیستگاه‌های آن‌ها از اهمیت بسزایی در برنامه‌های حفاظت و مدیریت حیات‌وحش برخوردار است. از این رو، امروزه تحلیل رابطه میان زیستگاه و حیات‌وحش به یکی از موضوعات اصلی و مهم اکولوژی تبدیل شده است؛ اما علیرغم اهمیت فراوان این موضوع در حفاظت و مدیریت تنوع‌زیستی متاسفانه شاهد نقص جدی در اطلاعات مرتبط با پراکنش بالقوه گونه‌های مختلف هستیم. همچنین بسیاری از پژوهش‌های صورت گرفته، در فاز پژوهشی باقی مانده، وارد فاز عملی نشده‌اند. از این رو به دنبال احساس خلا موجود در این زمینه و در راستای ارائه راهکاری جهت ساماندهی و اثر بخشیدن به نتایج این گونه مطالعات در امر مدیریت و حفاظت حیات‌وحش، طی این پژوهش تلفیق دو دانش Web-GIS و حیات‌وحش صورت گرفت؛ تا با تلفیق این دو دانش، نتایج مدل‌سازی پراکنش بالقوه گونه‌ها به شکل موثرتری در اختیار مدیران، برنامه‌ریزان و سایر کاربران قرار گیرد. بدین ترتیب مطالعه حاضر با هدف طراحی و پیاده‌سازی سامانه Web-GIS حیات‌وحش استان خوزستان صورت گرفت. در گام نخست به منظور طراحی و پیاده‌سازی سامانه Web-GIS هدف، نیازسنجی صورت گرفت؛ تا بر مبنای آن مدل‌سازی مفهومی صورت گیرد. سپس مدل مفهومی ایجاد شده، مبنای مدل‌سازی منطقی واقع شد. در گام بعد نیز طی مدل‌سازی فیزیکی، پیاده‌سازی سامانه یا سطح خروجی که نمایی از سامانه هدف خواهد بود، صورت گرفت. گام آخر نیز به ادغام و یکپارچه‌سازی بخش‌های مختلف سامانه اختصاص داشت. به علاوه در آماده‌سازی پایگاه داده و نقشه‌های اینترنتی از نرم‌افزارهای متن باز PostgreSQL/PostGIS وGeoServer استفاده شد. همچنین طراحی رابط گرافیکی با استفاده از ASP.NET صورت گرفت. یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از موفقیت‌آمیز بودن تلفیق دو دانش Web-GIS و حیات‌وحش در ارائه اطلاعات توصیفی و مکانی حیات‌وحش، به‌ویژه ارائه مطلوبیت زیستگاه‌های آن‌ها می‌باشد. بدین ترتیب با توجه به موفقیت‌آمیز بودن تلفیق این دو دانش، بهره‌گیری از این فرآیند جهت حفاظت و مدیریت جامع و یکپارچه مناطق تحت مدیریت سازمان در سطح کشور پیشنهاد می‌شود. همچنین یافته‌های این مطالعه حاکی از پیش‌بینی بسیار عالی مدل‌های مبتنی بر الگوریتم آنتروپی بیشینه و سیستم استنتاج فازی در پیش‌بینی پراکنش بالقوه گونه‌های مورد مطالعه است (AUC>0.9)؛ امری که ضرورت بهره‌گیری از این روش‌ها در پیش‌بینی پراکنش گونه‌های حیات‌وحش را مطرح می‌سازد. بدین ترتیب بهره‌گیری از این دو روش به عنوان ابزاری نیرومند در جهت بهبود و تکمیل اطلاعات موجود در زمینه پراکنش گونه‌های حیات‌وحش کشور مورد تاکید قرار می‌گیرد.

صنعت گردشگری در سال‌های آغازین قرن 21 به یک فعالیت عظیم اقتصادی تبدیل گشته و یکی از پر درآمد و اشتغال‌زاترین صنایع جهانی قلمداد می‌گردد. طی سال‌های اخیر، این صنعت در جهان توسعه چشمگیری یافته وتغییرات اقتصادی و اجتماعی شگرفی را سبب شده است. گردشگری یکی از مهمترین عوامل مولد ثروت و اشتغال در دنیا معرفی شده و به مثابه موتور اقتصادی رشد و پیشرفت کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در عرصه جهانی است. صنعت گردشگری با اتکا به ویژگی‌ها و تاثیرات اقتصادی خود می‌تواند به گونه‌ایی کاملا موثر در تحرک و پویایی بخش‌های مختلف اقتصادی جوامع نقش عمده‌ایی ایجاد کند. گردشگری به یکی از مهمترین فعالیت‌های اقتصادی کشورها تبدیل گشته و بی‌تردید در قرن آینده یکی از شاخص‌های اقتصادی خواهد بود و در سال‌های آتی فرصت‌های بی‌شماری را برای سرمایه گذاری و اشتغال معرفی می‌نماید. گردشگری دارای اثرات مثبت فراوانی است که از آن جمله می‌توان به ایجاد تفاهم متقابل میان ملت‌ها و کمک به پیشبرد و صلح جهانی اشاره نمود. یکی از مهم‌ترین گام‌ها در این صنعت، مکان‌یابی سایت‌های مناسب برای ارائه خدمات مورد نیاز گردشگران در قالب دهکده‌های گردشگری است. مکان‌یابی دهکده‌های گردشگری اغلب تابعی از تقاضای گردشگری، دسترسی مناسب به نواحی خدماتی و وجود یک یا چند جاذبه گردشگری در آن منطقه می‌باشد. شهرستان شوش یکی از مناطق توریستی استان خوزستان محسوب می‌شود اما علی رغم بازدید گسترده گردشگران، از امکانات رفاهی کمی برخوردار است. در این پژوهش سعی بر آن است تا با در نظر گرفتن عواملی نظیر فاصله از رودخانه، فاصله از مراکز گردشگری، فاصله از مناطق حفاظت شده، فاصله از مراکز خدماتی و... مناسب‌ترین مکان برای ایجاد دهکده گردشگری با استفاده از سیستم اطلاعای جغرافیایی GIS و سیستم استنتاج فازی FIS تعیین گردد. به این منظور با تعریف محدوده استاندارد و متغیرهای زبانی، توابع عضویت معیارها در مدل سیستم استنتاج فازی پیاده سازی شد با استفاده از روش‌های یاد شده چهار سایت اولیه برای ایجاد دهکده گردشگری در این شهرستان تشخیص داده شده است. در عصر حاضر گردشگری به عنوان یک صنعت در بسیاری از کشورها مطرح شده است و در برخی از آن‌ها به عنوان مهم‌ترین صنعت و منبع درآمد نقش اساسی در توسعه و شکوفایی اقتصادی دارد. از آن‌جاییکه فعالیت‌های گردشگری اثرات چشم‌گیری در اقتصاد مناطق پذیرنده گردشگران بر جا می‌گذارد توجه فراوانی به این زمینه از فعالیت معطوف گردیده و در صورت رعایت ضوابط و استانداردهای زیست‌محیطی توسعه گردشگری می‌تواند به عنوان عاملی در جهت حفاظت از محیط‌زیست و افزایش کیفیت آن به‌شمار آید. با پدیدار شدن آثار زیان بار فعالیت‌های بشری، جهت ایجاد تعادل و سازگاری بین فعالیت‌ها و محیط زیست ابزارها و روش‌های مختلفی ابداع و مورد استفاده قرار گرفته است. ارزیابی اثرات زیست محیطی از جمله روش‌های بسیار کارآمدی است که با شناسایی محیط زیست و درک اهمیت آن، آثار بخش‌ها یا فعالیت‌های مختلف یک طرح بر اجزای محیط را بررسی و ارزیابی می‌کند و در نهایت با توجه به نتایج حاصل از آن راه‌کارهایی برای ایجاد سازگاری بیشتر بیان می‌دارد. انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی با تصویب قانون سیاست ملی محیط زیست آمریکا به صورت مدون در جهان آغاز گردید. انسان موثرترین و مهم‌ترین عامل تغییرات زیست محیطی است که به منظور دوام زندگی خود در محیط زیست اعم از بهره برداری از منابع، امکانات، صنعت و غیره ضمن ایجاد تغییرات مفید و مناسب موجبات تخریب را فراهم می‌آورد. دراین راستا بکار گیری روش علمی ارزیابی اثرات زیست‌محیطی می‌تواند اطمینان کافی از رعایت سیاست‌ها و اهداف تعیین شده در برنامه‌ها طرح‌ها و فعالیت‌های پروژه‌ها را در جهت تامین ضوابط معیارها و قوانین زیست‌محیطی فراهم آورد. قبل از انجام هر پروژه عمرانی ضروری است که اثرات اجرای آن پروژه بر محیط‌زیست مورد ارزیابی قرار گیرد. این موضوع نه با هدف جلوگیری از اجرای پروژه بلکه با هدف کاهش اثرات سوء آن بر محیط زیست است تا حداقل ممکن صورت ‌پذیرد. سپس به منظور انتخاب بهترین محل ارزیابی‌های زیست محیطی نیز لحاظ شده است در این پژوهش ارزیابی اثرات زیست محیطی با استفاده از روش‌فازیTOPSIS و روش فازی AHP که هر دو از روش‌های تصمیم گیری چند معیاره هستند، صورت گرفته است. برای ارزیابی زیست محیطی از پارامترهایی مانند: منظر، کشاورزی ، کیفیت آب‌های سطحی و....استفاده شده است. هر کدام از معیارها وزنی را به خود اختصاص داده که با بکارگیری هر دو روش فازیTOPSIS و فازی AHP بهترین گزینه را سایت شماره 4 معرفی گردیده که این سایت کمترین خسارت را به محیط زیست وارد می‌کند و بیش‌تر این منطقه بایر است و این محدوده فاصله مناسبی از رودخانه دز دارد. این محل در محدوده اثر باستانی چغازنبیل از آثار باستانی ثبت شده در یونسکو قرار می‌گیرد.

صنعت گردشگری سومین پدیده¬ی اقتصادی پویا و در حال توسعه پس از صنایع نفت و خودرو به شمار می¬رود. بنابراین مدیران شهری، بخصوص مدیران فعال در این صنعت باید با درایت کامل امکان بهره¬برداری از فرصت¬های حاضر را برای خود فراهم ساخته و عملکرد سازمانی خود را ارتقا دهند. از آنجایی که حدود 80 درصد اطلاعات مورد نیاز یک گردشگر یا مسافر ماهیت مکانی دارند، بنابراین GIS ابزاری مفید برای استفاده گردشگران می¬باشد. اینترنت نیز یکی از فناوری¬های نوینی است که نقش بسیار مهمی در زمینه¬ی ارتباطات گردشگری، اطلاع رسانی به گردشگران و آگاهی یافتن از وضعیت مقاصد گردشگری دارد. توریسم الکترونیک یکی از فعالیت¬هایی است که امروزه با استفاده از شبکه¬ی گسترده¬ی اینترنت توسعه یافته است. به طور کلی تهیه سخت افزار و نرم¬افزار و کسب تخصص برای کار با داده¬های مکان مرجع پرهزینه است. بنابراین به ¬منظور دسترسی گسترده¬تر، سریع¬تر، ارزان¬تر به داده های مکانی و ایجاد اطمینان بیشتر از به¬روز بودن داده¬ها و اطلاعات، استفاده از تکنولوژی¬های Web GIS روز به روز در حال توسعه می¬باشند. سامانه¬ی اطلاعات مکانی مبتنی بر وب به¬عنوان فناوری انتشار و دسترسی به اطلاعات مکانی می¬تواند با به اشتراک¬گذاری داده¬های مکانی به اطلاع¬رسانی به مسافران و گردشگران کمک نماید. در این پژوهش سعی شده است با بکارگیری نرم¬افزارهای منبع¬باز به طراحی سامانه اطلاعات مکانی تحت وب جهت توسعه صنعت گردشگری و میراث فرهنگی پرداخته شود. در این مطالعه شهر سنندج با توجه به دارا بودن پتانسیل¬های فراوان در زمینه گردشگری و میراث فرهنگی به¬عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد. در گام اول تحلیل نیاز کاربران صورت گرفت تا علایق کاربران در امر طراحی سامانه دخیل باشد، سپس مدل مفهومی سامانه طراحی گردید. در ادامه اطلاعات توصیفی و مکانی اماکن توریستی شهر جمع¬آوری و تصحیح شد و سپس در پایگاه داده رابطه¬ای ذخیره گردید. در مرحله بعد با هدف انجام آنالیز مسیریابی بین دو مکان گردشکری، آگاهی از امکانات رفاهی هر کدام از اماکن دیدنی شهر و تعامل کاربر با لایه¬های اطلاعاتی مختلف ، یک سامانه اطلاعات مکانی تحت وب مبتنی بر معماری مخدوم ضعیف پیاده¬سازی گشت. طبق نتایج به¬دست آمده، چنین استدلال می¬شود که با وجود محدودیت¬های موجود، طراحی این¬گونه سیستم¬ها می¬تواند کمک شایانی به مدیریت گردشگری و شناسایی کاستی¬ها باشد. در نهایت با طراحی واسط کاربری مناسب به کاربران این امکان داده شد که بتوانند با اطلاعات مکانی به خوبی تعامل برقرار کنند، به گونه¬ای که بتوانند لایه های مربوط به گردشگری و میراث فرهنگی را مشاهده کنند، از امکانات رفاهی هر کدام از اماکن دیدنی آگاهی یابند و به انجام مسیریابی بین دو مکان گردشگری بر روی نقشه بپردازند.

چکیده: خطواره‌ها که اغلب شکستگی‌های اصلی در نزدیکی سطح زمین هستند نقش مهم و انکارناپذیری در خواص و مهاجرت هیدروکربورها دارند. با توجه به اینکه اکثر شکستگی‌ها در فرایندهای تولید و جایگیری هیدروکربورها نقش عمده‌ال دارند، از این رو مطالعه خطواره‌ها برای بررسی الگوی شکستگی‌ها و ارتباط آنها با چین‌خوردگی و گسلش و تاثیر آنها بر حرکت سیال حائز اهمیت است. به طور معمول شناسایی و تفسیر خطواره‌ها با استفاده از برداشت‌های زمینی و عکس‌های هوایی انجام می‌گیرد که این روش برای مناطق وسیع بسیار وقت‌گیر و هزینه‌بر است. در دهه‌های اخیر تصاویر ماهواره‌ای در کنار علم زمین‌شناسی ابزار مناسبی برای استخراج خطواره‌ها معرفی شده است.
در این تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای از ماهواره لندست8 و بهره‌گیری از تکنیک‌های سنجش از دور نقشه خطواره‌ها در ساختارهای زمین‌شناسی در منطقه تاقدیس بنگستان و میادین نفتی کرنج و پارسی تهیه گردید. در اجرای این تحقیق پس از برداشت اطلاعات از تصاویر ماهواره‌ای، با استفاده از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS لایه‌های مختلف و مورد نیاز جهت بررسی و تحلیل شکستگی‌ها تولید شد. با استفاده از لایه‌های تولید شده رزدیاگرام شکستگی‌ها بدست آمد. در نهایت رزدیاگرام‌ها مورد تفسیر قرار گرفت وشکستگی‌ها از نظر هندسی، جهت‌یافتگی، ارتباط با چین‌خوردگی و... شناسایی و دسته بندی شدند. در ادامه نیز اطلاعات بدست آمده از سطح با اطلاعات برداشت شده از عمق در چاه‌های نفت منطقه، مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت
 

طیف¬سنجی بازتابی ابزاری استاندارد و مفید برای مطالعه ترکیب کانیایی سنگ¬ها می¬باشد. طیف بازتابی کانی¬ها تحت تاثیر ترکیب شیمیایی و نیز ساختار بلوری آنها قرار دارد؛ به همین دلیل بررسی نمودارهای طیفی پلی مورف¬ها روش مناسبی برای تفکیک آنها می¬باشد. کانی¬های کربناته دارای ویژگی¬های جذبی قابل تشخیص در طیف بازتابی خود در باندهای SWIR و TIRمی¬باشند، به همین دلیل طیف بازتابی می¬تواند برای تفکیک آنها از یکدیگر و نیز شناسایی آن¬ها از دیگر کانی¬ها مورد استفاده قرار گیرد.استفاده از تکنیک های مختلف سنجش از دور در بارزسازی و تفکیک واحدهای زمین شناسی همراه با مطالعه رفتار طیفی سنگ ها در طول موج های الکترومغناطیسی و آنالیز نمودارهای طیفی آن ها در مطالعات زمین شناسی بسیار کارآمد و موثر خواهد بود. در همین راستا برای پیشبرد این تحقیق، تصاویر ماهواره ایی از منطقه مورد مطالعه تهیه شده و پس از انجام عملیات های پیش پردازش و تصحیحات مورد نیاز، روش های مختلف بارزسازی بر روی تصاویر پیاده شده و در ادامه برای صحت سنجی و تایید اعتبار تصاویر به دست آمده، طی بازدیدهای صحرایی نمونه هایی از منطقه برداشت شده و در آزمایشگاه طیف سنجی و توسط طیف سنج فیلدسپک 3 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نمودارهای رفتار طیفی به دست آمده از نمونه ها به تایید اعتبار عملیات های سنجش از دوری که برروی تصاویر اعمال شده بود و نتایج حاصله از این عملیات ها کمک شایان توجهی نمود. با پیاده سازی الگوریتم SAMو روش نسبت باندی بر روی تصاویر، چندین ناحیه دارای احتمال حضور دولومیت شناسایی گردید که با مقایسه طیف بازتابی به دست آمده از آن ها با طیف بازتابی معدن دولومیت چناره (به عنوان نقطه شاهد) و مشاهده شباهت های فراوان بین رفتار بازتابی این نقاط، احتمال صحت نتایج به دست آمده تقویت گردید. به منظور حصول اطمینان بیشتر، بازدیدهای میدانی و نمونه برداری های بیشتری مورد نیاز می باشد. عملیات های پردازش و آنالیز تصاویر ماهواره ایی در محیط نرم افزار ENVI 5.1و آنالیز نمودارهای طیفی در محیط نرم افزارهای PRISMو SAMSانجام گرفته است.

  به کارگیری مطالعات طیف سنجی در تلفیق با مطالعات دورسنجی و کانی شناختی، روش نوینی است که به علت صرف زمان و هزینه کمی که دارد، می‌تواند بسیار مفید واقع شود و به پتانسیل یابی ذخایر در تصاویر ماهواره‌ای کمک نماید. به همین منظور رفتار طیفی بوکسیت‌های کانسارهای مندان و ده‌نو واقع در منطقه دهدشت استان کهگیلویه و بویر احمد توسط دستگاه فیلدسپک3، مورد آنالیز طیفی قرار گرفت و با نتایج آنالیز‌های کانی شناختی نمونه بوکسیت‌ها مقایسه و تلفیق شد. در آنالیز (XRD)، بوکسیت‌های منطقه دهدشت، کانی‌های آلومینیوم دار بوهمیت و دیاسپور، کانی کائولینیت، کلسیت، کانی‌ تیتانیوم دار آناتاز، کانی‌های آهن دار هماتیت و کلریت تشخیص داده شدند. این کانی‌ها در منحنی طیفی حاصل از دستگاه فیلدسپک3، با عمق جذب در محدوده‌های 2200 نانومتر ( شاخص Al-OH، بوهمیت و دیاسپور)، 1400 و 1900 نانومتر (شاخص کائولینیت به علت حضور ملکول آب)، محدوده 2350-2300 نانومتر (شاخص کربنات‌ها، کلسیت)،623 -602 نانومتر (شاخص حضور تیتانیوم، کانی آناتاز در بوکسیت قرمز) و محدوده 1000-900 نانومتر (شاخص کانی‌های آهن دار مانند هماتیت و کلریت) مشخص شدند.
در مرحله بعدی طیف‌های حاصل از بوکسیت‌های منطقه شاهد، در نرم افزار ENVI برای طبقه بندی در تصاویر تصحیح شده جوی ماهواره‌ای لندست8، به عنوان طیف مرجع معرفی شدند و نتایج حاصل از بارزسازی در الگوریتم SAM پراکندگی احتمالی مناسبی را از ذخایر بوکسیت – لاتریت نشان داد. همچنین با استفاده از الگوریتم نسبت گیری باندی ماهواره استر، در منطقه لالی پراکندگی دو کانی دلومیت، و کائولینیت و ترکیب آهن‌دار لاتریت و ترکیب آلومینیوم دار بوکسیت به دست آمد و در نمونه های حاصل از طیف نگاری این مناطق وجود چهار ترکیب فوق تائید شد. در ادامه تحلیل‌های مکانی صورت گرفته در نرم افزار GIS به روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) چهار لایه رقومی گسترش سازندهای ایلام – سروک، شیب منطقه، تراکم زهکشی و فاصله از شکستگی های منطقه زاگرس مرکزی را تلفیق نمود و الگویی برای پراکندگی ذخایر بوکسیت- لاتریت ایجاد نمود. در نهایت الگوهای پراکندگی خوبی برای کانی‌های مورد بحث نشان داده شد که نیاز به مطالعات زمین شیمیایی دارد.

طراحی اولیه¬ی مسیر یا مطالعات فاز صفر، یکی از مهم¬ترین مراحل راه¬سازی است که در طی آن محل عبور راه، پیش از شروع ساخت، از جنبه¬های مختلف بررسی شده و ایمن¬ترین و اقتصادی¬ترین موقعیت احداث راه شناسایی می-شود. آنالیز تعیین کوتاه¬ترین مسیر همواره به عنوان یکی از کاربردی¬ترین مسائل در آنالیزهای مکانی حمل و نقل و همچنین سرویس¬های مکان¬مبنا شناخته می¬شود. باتوسعه و پیشرفت سیستم¬های آنالیز اطلاعات مکانی، الگوریتم¬های مختلفی برای مسیریابی بهینه، باتوجه به پارامترهای موثر و خصوصیات مختلف جاده¬ها ارائه شده است. امروزه با گسترش شهرها و افزایش جمعیت شهری، یکی از مهم¬ترین مشکلات مردم یافتن راه¬حلی برای کاهش طول و زمان سفرهای درون¬شهری و برون¬شهری می¬باشد. در این میان نقش سیستم¬های اطلاعات مکانی به عنوان علم و ابزار مدیریت و تحلیل اطلاعات مرتبط با مکان، روز به روز گسترش پیدا کرده و از اهمیت بسیاری برخوردار است. به همین دلیل لازم است که در فرآیند مسیریابی بهینه جاده از فناوری¬های نوینی مانند GIS استفاده گردد. بهینه‌سازی، یک فعالیت مهم و تعیین‌کننده در طراحی است. طراحان زمانی قادر خواهند بود طرح‌های بهتری تولیدکنند که بتوانند با روش‌های بهینه‌سازی در صرف زمان و هزینه طراحی صرفه‌جویی نمایند. هدف از بهینه‌سازی، یافتن بهترین جواب قابل قبول، باتوجه به محدودیت‌ها ونیازهای مسئله است. برای یک مسئله، ممکن است جواب‌های مختلفی موجود باشد که برای مقایسه آن‌ها و انتخاب جواب بهینه، تابعی به نام تابع هدف تعریف می‌شود. انتخاب این تابع به طبیعت مسئله وابسته است. به عنوان مثال، کاهش زمان یا هزینه از جمله اهداف رایج بهینه‌سازی شبکه‌های حمل و نقل می‌باشد. در طراحی مسیر علاوه بر رعایت نکات فنی و اقتصادی، باید به خصوصیات زیست¬محیطی نیز توجه نمود، تا احداث آن حداقل آسیب‌ها را به محیط¬زیست وارد نماید. در این پایان¬نامه روشی ارائه شده است که بر اساس آن می¬توان مسیری بهینه از نظر زیست¬محیطی، اقتصادی و همچنین فنی از شهرستان اهواز تا شهرستان دهدز (واقع در استان خوزستان) پیشنهاد نمود. لذا با در نظر گرفتن وضعیت زمین¬شناسی (سازند،گسل¬ها)، آبراهه¬ها، توپوگرافی (شیب، ارتفاع)، پوشش¬گیاهی، کاربری¬اراضی، تراکم جمعیت و مناطق حفاظت شده به طراحی کوتاه¬ترین مسیر با صرف کمترین هزینه بین این دو نقطه پرداخته خواهد شد. در این تحقیق، ابتدا لایه¬های اطلاعاتی مورد نیاز برای مسیریابی از منابع مختلف جمع¬آوری شده، سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) لایه¬های ذکر شده وزن¬دهی می¬شوند. در نهایت مسیر بهینه با استفاده از الگوریتم حداقل هزینه و الگوریتم ژنتیک تعیین می-گردد. پیاده¬سازی الگوریتم¬های حداقل هزینه و ژنتیک نشان¬دهنده آنست که مسیر طراحی شده با استفاده از الگوریتم حداقل هزینه 29/22 کیلومتر کوتاه¬تر از مسیر موجود و 5/5 کیلومتر کوتاه¬تر از مسیر آزادراه پیشنهادی می¬باشد. از نظر هزینه احداث نیز مسیر طراحی¬شده با این الگوریتم 32% درصد نسبت به مسیر موجود و 28% درصد نسبت به مسیر پیشنهادی از هزینه کمتری برخوردار است. در مقایسه الگوریتم¬های مسیریابی پیاده¬سازی شده نیز مسیر طراحی شده با الگوریتم ژنتیک 64/6 کیلومتر کوتاه¬تر از مسیر طراحی شده با الگوریتم فاصله حداقل هزینه بوده و 5/9 درصد هزینه احداث کمتری دارد. لذا نتایج بدست آمده نشان می¬دهند که مسیرهای طراحی شده از نظر هزینه (زیست-محیطی، اقتصادی و فنی) و طول، کاهش چشمگیری را نسبت به مسیر موجود و مسیر آزادراه پیشنهادی اداره راه و شهرسازی استان دارا بوده و از میان دو الگوریتم بهینه¬یابی پیاده¬سازی شده جهت مسیریابی، الگوریتم ژنتیک دارای دقت بالاتری است. نتایج بیان¬شده نشانگر آنست که مسیر ارائه شده، باعث صرفه¬جویی در زمان و هزینه¬ی¬ طراحی و ساخت راه می¬شوند. با توجه به اینکه استراحتگاه و جایگاه سوخت از ملزومات راه¬های بین¬شهری به شمار می¬روند، در این پایان¬نامه پس از تعیین مسیر احداث آزادراه، اقدام به مکانیابی موقعیت مناسب احداث استراحتگاه و جایگاه سوخت با استفاده از سنجش از دور و GIS شده است. به این منظور ابتدا لایه¬های اطلاعاتی موثر در انتخاب موقعیت بهینه مورد نظر با روش FAHP وزن¬دهی شده و به روش همپوشانی شاخص با هم تلفیق می¬شود. در نهایت با استفاه از آستانه¬گذاری بر روی لایه تناسب، مکان¬های مناسب احداث جایگاه سوخت و استراحتگاه تعیین می¬گردد. وجود پمپ بنزین¬هایی در مکان¬های تعیین¬شده توسط روش پیشنهادی مکان¬یابی احداث جایگاه سوخت، موید کاربردی بودن این روش در تعیین موقعیت بهینه احداث این کاربری مهم می¬باشد.

  پوشش گیاهی کم، عدم نفوذپذیری خاک و شیب‌های تند کوهستانی زاگرس باعث شده است که بارش¬های رگباری در مناطق جنوبی کشور با سیل¬های شدید همراه باشند و خسارات زیادی را به بار آورند. امروزه علوم جدید سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) به برنامه‌ریزان کمک می‌کند تا ارزیابی سریع و دقیقی از پتانسیل خطرات محیطی از جمله سیل را در حداقل زمان داشته باشند. هدف از این پژوهش پهنه بندی پتانسیل سیل‌خیزی حوزه آبریز باغان (سرچشمه) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور می‌باشد. در این تحقیق پس از شناسایی عوامل موثر در سیل¬خیزی (شیب، مدل رقومی ارتفاع (DEM)، لندفرم، سنگ‌شناسی، نفوذپذیری، کاربری اراضی، تراکم پوشش گیاهی (NDVI)، بارش، تراکم شبکه زهکشی، فاصله از آبراهه)، معیارها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) در محیط ArcGIS همپوشانی شدند و نقشه پهنه بندی پتانسیل سیل¬خیزی حوضه آبریز در پنج کلاس با خطرپذیری مختلف (خیلی زیاد، زیاد، نسبتاً زیاد، متوسط و کم) بدست آمد. نتایج حاصل از پهنه بندی نشان داد که حدود 22 درصد از مساحت حوضه آبریز دارای ریسک سیل¬خیزی زیاد تا خیلی زیاد می‌باشد. در مرحله بعد نقشه زیرحوضه¬های محدوده مورد مطالعه با نقشه پهنه بندی پتانسیل سیل‌خیزی همپوشانی شد و زیرحوضه¬های سیل‌خیز شناسایی شدند. نتایج نشان داد که 10 زیرحوضه از حوضه آبریز در پهنه‌های خطرپذیر واقع شده‌اند. بنابراین با استفاده از معیار خصوصیات ژئومتری حوضه (مساحت، طول، ضریب فشردگی، تراکم شبکه زهکشی و سیب متوسط حوضه) از طریق روش شباهت به گزینه ایده¬آل فازی (FTOPSIS) این 10 زیرحوضه از نظر سیل¬خیزی رتبه‌بندی شدند. لذا عملیات¬های آبخیزداری و مدیریت منابع آب در این زیرحوضه¬ها پیشنهاد می‌شود.

 چکیده
رشد لجام گسیخته و بی برنامه شهرها به ویژه شهرهای بزرگ کشور (ناشی از رشد طبیعی جمعیت شهری، افزایش مهاجرت ها و...) که به دنبال خود باعث افزایش تخریب محیط زیست و افزایش روزافزون انواع آلودگی ها شده است. دراین میان روند ساخت وساز بی رویه و تقلیل فضای لازم برای توسعه فضای سبز به عنوان ریه های تنفسی در شهرها به تغییرات شدیدی در میکرو اقلیم شهرها خصوصاً در شهرهای بزرگ انجامیده است. به فراخور افزایش کاربری های شهری و تبدیل سطوح طبیعی به سطوح ساخته شده ضرورت بررسی میزان تاثیر هر یک از کاربری ها بر دمای محیط شهری بیش ازپیش احساس می گردد. در این تحقیق هدف استخراج درجه حرارت سطح زمین در کلانشهر کرج می باشد که در آن با استفاده از تصاویر ماهواره ای سنجنده های TM و +ETM و OLI/TIRS ماهواره لندست بین سال های 1985 تا 2013 طی 3دوره (دوره های 1993، 2003 و 2013) درجه حرارت سطح زمین با استفاده از روش های موجود استخراج شد. روش های استخراج درجه حرارت سطح زمین برای سنجنده های TM و +ETM شامل روش های پنجرۀ تکی، تک کانالی، سبال، استفان-بولتزمن و دفتر علوم لندست می باشد. روش های مورد استفاده برای استخراج درجه حرارت سطح زمین در سنجندۀ TIRS شامل روش های پنجرۀ تکی، تک کانالی (مخصوص لندست های TM و +ETM)، تک کانالی (مخصوص لندست TIRS)، سبال، پنجرۀ مجزا، استفان-بولتزمن و دفتر علوم لندست می باشد. سپس با استفاده از روش های آماری اقدام به انتخاب بهترین روش شد. روش های منتخب شامل روش سبال (برای سنجندۀ TIRS) و روش استفان-بولتزمن (برای سنجنده های TM و +ETM) می باشد. در ادامه نقشه های کاربری اراضی کلانشهر کرج تهیه و رابطه درجه حرارت سطح زمین و نوع کاربری/پوشش زمین با استفاده از تحلیل های مربوطه تشریح شد. نتایج تحلیل های حرارتی نشان داد که اساساً مناطق صنعتی، گذرگاه های اصلی، زمین های کوهپایه ای رو به آفتاب (شیب های رو به آفتاب) و خاک لخت دارای بالاترین درجه حرارت و مناطق دارای پوشش گیاهی متراکم و پارک ها و فضاهای سبز و آب دارای کم ترین درجات حرارت سطح زمین، هستند ضمن آنکه بخش هایی از مراکز مسکونی متراکم که در نزدیکی مناطق دارای درجات حرارت بالا هستند نیز جزء مناطق دارای حرارت بالا (جزایر حرارتی) شناخته شدند. تحلیل های مربوط به ارتباط درجه حرارت سطح زمین و پوشش گیاهی نشان داد که رابطه بین این دو پارامتر معکوس یکدیگر می باشد ضمن آنکه هر چه به انتهای سال نزدیک تر می شویم رابطه این دو پارامتر با هم از حالت فوق خارج شده و ارتباط این دو پارامتر با هم مستقیم می شود (به خصوص در فصل زمستان). در مورد ارتباط درجه حرارت سطح زمین با ارتفاع و شیب زمین مشخص شد که رابطه ارتفاع و شیب زمین با درجه حرارت سطح زمین بسته به زمان سال متفاوت است به عبارتی رابطه دما با ارتفاع و شیب زمین در نیمه اول سال (دوره گرم سال) مستقیم و در نیمه دوم سال (دوره سرد سال) معکوس می باشد. در مورد تاثیر جهت شیب بر درجه حرارت سطح زمین در نیمه اول سال جهت های غربی و شمال غربی دارای کم ترین و شیب های شرقی و جنوب شرقی بیش ترین درجه حرارت را دارند. در مورد نیمه دوم سال نیز شیب های غربی و شمال-غربی و جنوب غربی دارای کم ترین و شیب های شرقی و جنوب شرقی و جنوبی دارای بیش¬ترین درجه حرارت سطح هستند.

خدمات رسانی به موقع و مطمئن توسط ایستگاه‌های آتش‌نشانی مستلزم دسترسی هر چه بیشتر به اطلاعات به‌هنگام و دقیق و آنالیزهای مسیریابی می‌باشد تا بتوانند اکیپ‌های اعزامی در اسرع وقت به محل حادثه برسند. با این حال٬ به علت نبود ساز وکاری مشخص برای مدیریت بحران حریق٬ هر ساله خسارات مالی و جانی زیادی وارد می‌شود. در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از پایگاه داده رابطه‌ای درکناز سامانه اطلاعات جغرافیای تحت وب راهکاری برای مدیریت امدادرسانی و در عین حال به اشتراک گذاری داده‌ها ارائه گردد. در این مطالعه شهر اهواز به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد و بر روی مشکلات موجود در شبکه راه‌های شهر مطالعه صورت گرفت. برای این منظور٬ در گام اول تحلیل نیاز کاربران صورت می‌گیرد و در مرحله بعدی مدل مفهومی سامانه طراحی می‌شود. سپس داده‌های مورد نیاز جمع‌آوری و تصحیح شدند و نیز یک ژئودیتابیس طراحی شد. در ادامه به هدف مسیریابی بهینه به محل حادثه و به اشتراک‌گذاری داده‌های مورد نیاز در بحران٬ یک سامانه اطلاعات جغرافیایی با اتکا برپایگاه داده رابطه‌‌ای و مبتنی بر معماری مخدوم ضعیف طراحی و پیاده‌سازی گشت. سپس ژئودیتابیس مذکور درون سیستم قرارگرفت. چون زمان نقش تعیین کننده‌ای در پاسخگویی به سوانح آتش سوزی را دارد بنابراین سامانه به گونه‌ای طراحی شده است که مکان حادثه و نزدیکترین ایستگاه به محل حادثه پیدا کرده و بهترین مسیر را برای رسیدن به محل حادثه و از آنجا به نزدیکترین بیمارستان٬ با استفاده از الگوریتم دایجسترا بدست می‌آورد. درآنالیز مسیریابی زمان تاخیر چراغ‌های راهنمایی رانندگی٬ زمان سفر و مسافت سفر٬ یک طرفه و یا دوطرفه بودن خیابان‌‌ها به عنوان پارامترهای مسیریابی در نظر گرفته شد تا شبیه سازی ترافیک شهری بهتر صورت گیرد. در این پژوهش رابط گرافیکی کاربر با استفاده از زبان جاوا اسکریپت توسعه و گسترش یافته است. در پایان نتیجه این پژوهش که «سامانه پایگاه اطلاع‌رسانی آتش‌نشانی اهواز» نام دارد به امدادگران اجازه می‌دهد که تا با مرورگر اینترنتی در هرجا و در هر زمانی به نقشه‌های پویای سامانه دست یافته و اطلاعات مورد نیاز خود رابرداشت نمایند.

تبخیر و تعرق یکی از عوامل مهم سیکل هیدرولوژی بوده که باید در طرح‌های آبیاری، مطالعات زهکشی و هیدرولوژیکی برآورد شود. در حال حاضر دقیق‌ترین روش برای برآورد آن، استفاده از لایسیمتر است. ولی استفاده از لایسیمتر مستلزم هزینه زیادی است. از این رو عمدتا تخمین تبخیر و تعرق با استفاده از پارامترهای هواشناسی و به کار بردن مدل‌های تجربی انجام می‌گیرد. در این میان، معادله پنمن- مانتیث- فائو به عنوان روشی استاندارد در محاسبه تبخیر و تعرق مرجع شناخته می‌شود. از آنجایی که این روش به تجهیزات هواشناسی گران قیمتی نیاز دارد کاربرد آن در بسیاری از مناطق محدود است. لذا استفاده از روش‌های جایگزین همواره دارای اهمیت بسیار زیادی است. یکی از روش‌های نوین برآورد تبخیر و تعرق استفاده از سنجش از دور می‌باشد. سنجش از دور به کمک الگوریتم سبال، قادر به برآورد میزان تبخیر و تعرق از تصاویر ماهواره‌ای می‌باشد. برای اجرای الگوریتم سبال نیاز به محاسبه فاکتورهایی چون آلبیدوی سطحی، شاخص پوشش گیاهی نرمال شده، دمای سطحی زمین، شار تابش خالص، شار گرمای خالص، شار گرمای محسوس و در نهایت تبخیر و تعرق روزانه در منطقه می‌باشد. به این منظور، در این تحقیق از چهار تصویر لندست 8 استفاده شد. مقایسه نتایج بدست آمده از دو روش، سنجش از دور و معادله پنمن- مانتیث- فائو، نشان می‌دهد که میانگین مربعات خطا 54/1و میانگین خطای مطلق 04/1 میلیمتر در روز می‌باشد. برای حل پیچیدگی فرایند تبخیر، از شبکه‌های عصبی مصنوعی برای پیش بینی تبخیر از تشت بر اساس داده‌های هواشناسی استفاده می شود. در این تحقیق، از شبکه پرسپترون با الگوریتم پس انتشار خطا برای آموزش آن استفاده شد. برای آموزش شبکه از داده‌های اقلیمی روزانه‌ی 13 ساله ایستگاه صفی آباد دزفول استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبات نشان داد بهترین شبکه، شبکه‌ای با همه ورودی‌ها، با یک لایه پنهان و 28 نرون در لایه میانی می‌باشد. نتایج پیاده سازی این شبکه نشان دهنده، شاخص‌های آماری 0032/0MSE=، 0445/0MAE= و 9609/0R2= می‌باشد. مقایسه نتایج بدست آمده از روش شبکه‌های عصبی مصنوعی با روش پنمن- مانتیث- فائو نشان می‌دهد که میانگین مربعات خطا 11/1 و میانگین خطای مطلق 52/0 میلیمتر در روز می‌باشد. این نتایج، بیانگرعملکرد بهتر شبکه‌های عصبی مصنوعی نسبت به الگوریتم سبال در برآورد میزان تبخیر و تعرق می‌باشد.

زلزله همواره به عنوان تهدیدی جدی برای سکونتگاه‌های انسانی مطرح است. در مواجهه با چنین سوانحی در لحظه وقوع کار چندانی نمی توان انجام داد، درحالی که اثرات آنها را با برنامه ریزی در راستای کاهش تلفات و خسارت‌های احتمالی از قبل می توان خنثی نمود. مدیریت بحران به وسیله مشاهده سیستماتیک بحران ها و تجزیه و تحلیل آنها، در جستجوی یافتن ابزاری است که به وسیله آن بتوان از بروز بحران ها پیشگیری و یا در صورت بروز، در راستای کاهش اثرات آن، به امداد رسانی وسیع و بهبود اوضاع اقدام نمود. در این میان داشتن درک درست از عوامل و معیارهای موثر بر خطرپذیری زلزله و نحوه بر هم‌کنش آنها از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. پژوهش حاضر با هدف نگاهی سیستمی به بحران به دنبال ترسیم برنامه¬ای علمی و دقیق برای برنامه‌های آمادگی و
برنامه ریزی پیش از بحران زلزله بر مبنای به کارگیری سیستم اطلاعات مکانی و الگوریتم های هوش محاسباتی در راستای پهنه بندی خطرپذیری زلزله، مکان یابی سایت اسکان موقت و بهینه سازی اسکان موقت جمعیت در معرض خطر بر اساس برنامه از پیش تنطیم شده می باشد. فرآیند پژوهش حاضر در سه بخش به انجام رسید. نخست با مطالعه مبانی نظری موضوع، 19 معیار (تراکم جمعیت، کاربری اراضی، مساحت، تراکم ساختمانی، سطح اشغال، قدمت، طبقات، اسکلت، فاصله از آتش نشانی و مراکز درمانی و فضای باز و معابر و مراکز نظامی، نزدیکی به گسل و برق پرفشار و پست برق و مترو و گازپرفشار و پمپ بنزین) موثر در خطرپذیری زلزله استخراج گردید. در ادامه با تعریف محدوده استاندارد و متغیرهای زبانی، توابع عضویت معیارها در دو مدل سیستم استنتاج فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی طراحی و پیاده سازی شد. سپس در سیستم استنتاج فازی با تعریف قوانین خطر پذیری بر اساس نظر کارشناسان و در مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی با تعیین وزن هر معیار و تلفین آنها نقشه پهنه بندی خطر پذیری تولید گردید. در بخش دوم با استفاده از 12 معیار (کاربری اراضی، مساحت، فاصله از آتش نشانی و مراکز درمانی و معابر، نزدیکی به گسل و برق پرفشار و پست برق و مترو و گازپرفشار و پمپ بنزین) در قالب دو مدل سیستم استنتاج فازی و تحلیل سلسله مراتبی فازی پهنه¬های مناسب اسکان موقت شناسایی شدند. در بخش سوم پژوهش نیز با استفاده از نتایج پهنه بندی خطر پذیری و سایت های اسکان موقت، و با استفاده از آنالیز شبکه
کوتاه ترین مسیر دسترسی به سایت اسکان موقت، محدوده خدمات دهی سایت های اسکان و نزدیکترین مراکز درمانی به سایت های اسکان موقت شناسایی و اولویت بندی شدند.
در پژوهش حاضر نتایج حاصل از ارزیابی دو مدل سیستم استنتاج فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی نشان داد که سیستم استنتاج فازی در اکثر شرایط (85%) منطبق با نظر دانش انسانی بوده است. در حالی که فرآیند تحلیل سلسله مراتبی تنها 41% منطبق با دانش انسانی بوده است.
در پهنه بندی خطر پذیری با سیستم استنتاج فازی، پهنه های با خطرپذیری کم با 32% (2.42 کیلومتر مربع) از کل مساحت 7.6 کیلومتر مربع، بیشترین مساحت را دارا می باشد. همچنین پهنه های با خطرپذیری بسیار زیاد با 22%(1.7 کیلومتر مربع)، پهنه¬های خطرزیاد و متوسط هر یک با 19% (1.42 کیلومتر مربع) و خطرپذیری کم با 8%(0.64 کیلومتر مربع) در رتبه های بعدی قرار گرفتند.
در پهنه بندی اسکان موقت با سیستم استنتاج فازی بر اساس نتایج بدست آمده ، 25 سایت اسکان موقت با مساحت 1283628 مترمربع شناسایی شد از این مساحت تعداد 6 سایت با مساحت 439477 مترمربع وضعیت کاملا مطلوب و 7 سایت با مساحت 424665 مترمربع وضعیت مطلوب را دارند. سایر سایت ها دارای وضعیت متوسط(11 سایت) و نامناسب (1 سایت) می باشند.
در آنالیز شبکه معابر نتایج بدست آمده نشان داد که با در نظر گرفتن سایت های شناسایی شده در مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی، 1.06 کیلومتر مربع و با در نظر گرفتن سایت های شناسایی شده در سیستم استنتاج فازی، 0.8 کیلومترمربع از منطقه مورد مطالعه خارج از پوشش اسکان موقت تا فاصله 500 و 1000 متری دسترسی معابر
می باشد.
نقشه خطرپذیری زلزله و سایت های اسکان موقت تولید شده، راهنمایی مفید و علمی برای برنامه‌های کاهش آسیب ها و مدیریت بحران پیش از وقوع را فراهم می‌آورد و بر مبنای آن می‌توان اولویت‌های برنامه‌ریزی کاهش آسیب‌های احتمالی را مشخص نمود.
 

چکیده
نام خانوادگی : کیخایی افوسی    نام: مهدی
شماره دانشجویی : 9135303

عنوان پایان نامه : تجزیه و تحلیل منطقه عملیات مانور نظامی با تاکید بر مکان‌یابی یگان های نظامی با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، در منطقه نصرآباد استان اصفهان
استاد راهنما: دکتر کاظم رنگزن
اساتید مشاور: مهندس ایوب تقی زاده ، سرهنگ ستاد هدایت دشت پا
درجه تحصیلی: کارشناسی ارشد      رشته: سنجش از دور و GIS      گرایش: آب و خاک
دانشگاه : شهید چمران اهواز         دانشکده: علوم زمین        گروه : سنجش از دور و GIS
تاریخ فارغ‌التحصیلی : 23/06/1393      تعداد صفحه: 184
کلید واژه‌ها : تحلیل منطقه عملیات، مکان‌یابی، سیستم اطلاعات جغرافیایی، تصمیم گیری چند معیاره فازی
تحلیل منطقه عملیات، فرآیند منظم و مستمر تجزیه و تحلیل محیط جغرافیایی، آب و هوا و تهدیدات موجود دشمن در یک منطقه مشخص می باشد. تحلیل دقیق و به موقع رمز موفقیت در برابر تهاجمات دشمن در میادین جنگ می باشد و بدون آگاهی از آنها، طرح‌ریزی عملیات ارزشی نداشته و موجب تلف شدن نیروی انسانی و تجهیزات نظامی خواهد شد. تغییرات سریع منطقه نبرد و سرعت در انتقال اطلاعات از ویژگی های جنگ های مدرن می باشد. با استفاده از تکنیک های روز و اطلاعات دقیق می توان ویژگی های زمین و عوارض آن را تفسیر نموده و برنامه ریزی دفاعی و عملیات را به نحو مطلوب سازماندهی و مدیریت نمود. سیستم اطلاعات جغرافیایی با توانمندی های مختلف پردازشی، طراحان و فرماندهان نظامی را در مراحل مختلف تحلیل، طرح‌ریزی و اجرای عملیات یاری می رساند. هدف این پژوهش مکان گزینی تعدادی از واحدهای نظامی در منطقه نصرآباد با توجه به تحلیل های عوارض زمین و خصوصیات هیدروکلیمایی موجود و تهیه اطلاعات مورد نیاز فرماندهان و طراحان نظامی به منظور طرح‌ریزی و اجرای تاکتیک های عملیات می باشد. منطقه مطالعه از نظر مکان گزینی یگان های توپخانه و موشکی، مناطق مستعد فرود بالگرد، مناطق مستعد استقرار یگان‌های پشتیبانی رزمی، مناطق مستعد استقرار دیدبان، پهنه بندی منطقه از نظر قابلیت تردد و تعیین مسیرها و محورهای مناسب نفوذ به سمت دشمن با استفاده از روش های تحلیل تصمیم گیری چند معیاره فازی، مورد بررسی قرار گرفته است. در طی مراحل مختلف این پژوهش از روش های فازی شامل تحلیل سلسله مراتبی فازی، سیستم استنتاج فازی و تاپسیس فازی استفاده شده است. در مجموع بیست و دو معیار و لایه اطلاعاتی مجزا، وارد محیط GIS شدند. عملیات استاندارد سازی داده ها و همپوشانی لایه ها در محیط GIS و با استفاده از عملگرهای فازی انجام گرفت. روش FuzzyAHP از یک مبنای تئوریک قوی برخوردار است و به همین دلیل جزء روش های منتخب وزن دهی در این پژوهش می باشد. نتایج حاصل از انجام تحلیل های مکان‌یابی با توجه به بازدیدهای میدانی انجام شده از منطقه مورد مطالعه و نظر کارشناسان نظامی، با در نظر گرفتن معیارهای مربوط به این یگان ها نشان می دهد که سیستم اطلاعات جغرافیایی و ترکیب آن با روش های تصمیم گیری چند معیاره فازی، به خوبی در تحلیل مکان یابی یگان ها با توجه به ملاحظات مدنظر، موثر واقع گردیده و بهترین مواضع، مسیر و محورهای نفوذ را به طراحان و فرماندهان نظامی پیشنهاد داده است. این مناطق بیشتر در محدوده های پایکوهی، نیمه مرتفع، دارای قابلیت تردد و تحرک مناسب با بهره گیری حداکثر از لندفرم ها و شکل عوارض زمین به منظور استفاده از قابلیت اختفاء، انتخاب گردیده است. رویکرد دانش مبنای سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور، با ترکیب تجربه و دانش کارشناسان امر، باعث حفظ جان سربازان، صرفه جویی در زمان و هزینه ها در صحنه نبرد خواهد شد.

وجود شهرهای با قدمت زیاد و مشکلات مربوط به شهرسازی بی برنامه باعث شده است تا خطر زمین لرزه و تخریب‌های ناشی از آن بسیاری از شهرهای کشور را تهدید کند. مدیریت بحران به وسیله مشاهده سیستماتیک بحران‌ها و تجزیه و تحلیل آن‌ها، در جستجوی یافتن ابزاری است که به وسیله آن بتوان از بروز بحران‌ها پیشگیری و یا در صورت بروز، در راستای کاهش اثرات آن، به امداد رسانی وسیع و بهبود اوضاع اقدام نمود. در مرحله اول این پژوهش شهر سنندج را که دارای 5 منطقه شهرداری می‌باشد مورد بررسی قرار داده تا منطقه خطر پذیر شناسایی شود. برای این کار 6 شاخص (کیفیت ابنیه، شاخص مسکن، تراکم جمعیتی، تعداد طبقات ساختمانی، توپوگرافی و شیب، پارک و فضای سبز) انتخاب و با استفاده از روش SWOT Fuzzy-AHP اقدام به شناسایی منطقه خطر شد. ابتدا با استفاده از تحلیل SWOT به شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید پرداخته شد و در مرحله بعد برای کمی سازی و نزدیک‌تر شدن نتایج به واقعیت و رتبه بندی مناطق از تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که منطقه 2 با 167318/0 درصد به عنوان منطقه آسیب پذیر شناسایی شد و مناطق 1، 4، 3 و 5 به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
یکی از مهم‌ترین مسایلی که مورد توجه سازمان‌های مدیریت بحران قرار دارد، انتخاب مکان‌هایی جهت استقرار موقت سانحه دیدگان است. در مرحله دوم این پژوهش به شناسایی سایت‌های اسکان موقت آسیب دیدگان ناشی از زلزله در منطقه 3 شهر سنندج پرداخته شد. در این مرحله از 14 شاخص (شیب، گسل، زمین شناسی، مراکز درمانی، مراکز آتش نشانی، مراکز نظامی، مراکز آموزشی، تاسیسات و تجهیزات شهری، فاصله از پارک، مساحت پارک‌ها، تعداد جمعیت، طبقات ساختمانی، راه‌های ارتباطی و برق) برای شناسایی سایت‌های اسکان موقت استفاده شد. بعد از تهیه لایه‌های اطلاعاتی و تعریف توابع عضویت فازی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتب فازی (FAHP) اقدام به وزن دهی معیارها شد. نتایج بدست آمده نشان داد که مکان‌هایی که انتخاب شده‌اند دارای شیب 2 تا 6 درصد، جمعیتی (محله‌ای) به طور میانگین 4000 نفر، کاربری‌های انتظامی و آموزشی، تعداد طبقات ساختمانی 2 و 3 طبقه و ... می‌باشند که با توجه به استاندارد معیارها درست انتخاب شده‌اند.
 

را ههای ارتباطی و جاده ها به عنوان شاهرگهای حیاتی یک جامعه محسوب میگردند. از طرف دیگر جاده سازی به عنوان یکی از عوامل تخریب منابع طبیعی به شمار می آید، به گونه ای که امروزه به عنوان یکی از معضلات اساسی در حفظ وتنوع زیستی مطرح می باشد. ارزیابی زیست محیطی به عنوان یکی از روشهای مقبول برای دستیابی به توسعه پایدار می تواند اثرات وارده بر تنوع زیستی را کاهش دهد. هدف در این پژوهش ارزیابی زیست محیطی و ارائه مسیر بهینه آزاد راه خرم آباد – پل زال با استفاده از تکنیکهای GIS و سنجش از دور است. لذا با در نظر گرفتن وضعیت پوشش گیاهی، زمین شناسی، کاربری اراضی، آبراهه ها و توپوگرافی به طراحی کوتاهترین مسیر بین این دو نقطه پرداخته شده است. نتایج حاصل شده با استفاده ازروش سلسله مراتبی و نرم افزارهای ArcGIS وEC مشخص شد که مسیر طراحی شده مسیری بهتر وکوتاهتر بوده است، این مهم باعث کاهش هزینه وزمان طراحی در مسیر می شود. جهت ارزیابی زیست محیطی تغییرات ایجاد شده درفاصله زمانی سالهای 2002 تا 2013 با استفاده از تصاویر لندست 7و8 بررسی شدند، ابتدا طبقه بندی تصاویر به روش ماشین بردار پشتیبان انجام شد، سپس آشکار سازی تغییرات انجام شد. نتایج حاصل از آشکار سازی تغییرات نشان داد، که مساحت زیادی از جنگل های منطقه در مسیر احداث شده از بین رفته است.

 محیط دریا، که شامل اقیانوس و مناطق مجاور ساحلی می¬شود، فرصت¬های عظیمی را برای پیشرفت در زمینه شیلات و بهره¬برداری منابع طبیعی فراهم می¬کند. ماهی¬گیری یک منبع قابل توجه برای تهیه مواد غذایی است و به منزله یک منبع مهم درآمد در ایران محسوب می¬شود. با توجه به نیاز بالا برای شناسایی میزان توزیع منابع ماهی، اطلاعات به دست آمده از ماهواره¬ها نقش مهمی را در برنامه¬های کاربردی شیلات ایفا می¬کنند. داده¬های سنجش از دور مربوط به رنگ اقیانوس می¬توانند در کاربردهای بسیاری نظیر ماهی-گیری تجاری، حمل و نقل دریایی، استخراج معدن در اقیانوس، اکتشاف و استخراج نفت و گاز، هیدروگرافی و غیره مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به اینکه تصاویر ماهواره¬ای، پوشش مکانی وسیع و تکرار بالایی را فراهم می¬کنند در پیش¬بینی مکان¬های بالقوه ماهی¬گیری می¬توانند کمک فراوانی داشته باشند. توان تفکیک طیفی بالای سنجنده مادیس و دارا بودن باندهای حرارتی متعدد، آن را نسبت به سایر سنجنده¬ها در موقعیت ممتازی قرار می¬دهد. در این تحقیق ابتدا صحت سنجی تصاویر حرارتی سنجنده مادیس با استفاده از داده¬های میدانی انجام شد؛ که ضریب همبستگی به میزان 84/0 می¬باشد که نشان دهنده میزان بالای دقت الگوریتم جهانی در این منطقه است. سپس به منظور تعیین مناطق مستعد صید ماهی در خلیج فارس پس از تهیه لایه¬های دمای سطح آب، ارتفاع سطح دریا، غلظت کلروفیل – a و شیب حرارتی سطح آب نقشه مکان¬های مستعد صید تهیه شد. روش¬های فازی، نمایشی قوی از اجزای مهم تصمیم¬گیری مکانی همچنین نمایش مفاهیم مبهم و غیر دقیق را نیز فراهم می کنند. نتایج ارزیابی دقت نقشه-های نهایی نشان می¬دهد که 82% از میزان صید انجام شده در دریا در مکان¬هایی واقع شده است که بهترین مناطق در نقشه¬های مناطق مستعد صید می¬باشند. با انجام صید هدفمند می¬توان بازدهی صید را در زمانی کمتر از زمان فعلی بالا برد؛ این امر می¬تواند با ادغام سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی تحقق یابد.

شبکه گاز شهری یکی از زیرساخت¬های مهم شهری می¬باشد که در زمان بحران فعالیت¬های شهری و یا امدادرسانی را مختل می¬نماید و به این ترتیب خسارات جانی و مالی رو به فزونی می¬گذارد؛ بنابراین این شبکه به عنوان اصلی-ترین اجزای هر شهر در مواقع بحرانی در اولویت اول توجه قرار می¬گیرند. مدیریت حادثه¬ی رخ داده نیازمند حجم عظیمی از اطلاعات دقیق توصیفی و مکانی می¬باشد که استفاده از تکنولوژی WebGis امکان دستیابی به اطلاعات توصیفی و مکانی را فراهم می¬آورد. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر طراحی و اجرای سامانه WebGis با قابلیت کاربرد در اداره گاز برای مطلوب¬تر کردن اقدامات نیروی امداد می¬باشد. به منظور پیاده¬سازی این سامانه، در گام اول نیازسنجی صورت پذیرفت و براساس نتایج به دست آمده، داده¬های مورد نیاز جمع¬آوری و ویرایش گردیدند. در گام بعد از نرم¬افزار ArcGisserver10.2 با توجه به قابلیت¬های متعدد آن مانند انتشار سریع داده¬ها در محیط وب و انجام آنالیزهای تحلیل شبکه به منظور ارائه داده¬های GIS در محیط وب استفاده گردیده شد. سپس با استفاده از زبان¬های برنامه¬نویسی HTML، JS و C# علاوه بر طراحی واسط کاربر مناسب، آنالیزهای مورد نظر انجام گردید. نتایج این تحقیق مبین آن است که، سامانه¬های مکانی تحت¬ وب در بالابردن قدرت عکس-العمل نیروهای امدادی و توان تصمیم¬گیری مدیران از کارآمدی بالایی برخوردار می¬باشند. به کمک سامانه طراحی شده در این پژوهش، نیروهای امدادی قادر می¬باشند تا در هنگام وقوع حادثه، نسبت به محل و وضعیت موقعیت حادثه، کوتاه¬ترین مسیر مابین مکان حادثه و محل حضور نیروی امداد و نزدیک¬ترین شیر به محل حادثه آگاهی لازم را کسب نمایند. هم چنین، الگوریتم مورد استفاده به منظور مسیریابی بهینه در این پژوهش الگوریتم دایجسترا می¬باشد. با کمک این سامانه نیروهای امدادی قادرند تا بعد از هر ماموریت امدادی، گزارشی از آن ماموریت را در پایگاه داده ذخیره نمایند تا در صورت نیاز در کمترین زمان به اطلاعات مورد نیاز دسترسی پیدا نمایند. در نتیجه سامانه¬هایWebGIS امکان انجام دادن آنالیزهای مکانی را هم برای کاربران حرفه¬ای و هم برای کاربران غیرحرفه¬ای ممکن می¬سازند که همین امر باعث کارآیی بالای این سامانه در مدیریت بحران¬های شهری می¬گردد.