آدرس ایمیل:

Zarasvandi_a@scu.ac.ir

m.rezaei@scu.ac.ir

مرتبة علمی: استاد- استادیار

نام و نام خانوادگی استاد: علیرضا زراسوندی - محسن رضایی

نیمسال تحصیلی:

اول 98-99

گروه: زمین شناسی

دانشکده:  علوم زمین

تعداد واحد: 2

نام درس: زمین شناسی ذخایر معدنی

 دورة تحصیلی: دکتری

جایگاه درس در برنامة درسی دوره:

الزامی- نظری

هدف کلی:

دانشجویان در این درس با ویژگی های زمین شناختی، عوامل زمین دینامیکی و تمرکز مواد معدنی، ارتباط کنترل کننده های ساختمانی و کانه زایی و توزیع زمانی و مکانی ذخایر آذرین، دگرگون و رسوبی آشنا خواهند شد.

اهداف یادگیری:

مهم ترین اهدااف یادگیری به شرح زیر می باشد:

1) ماگماتیسم و فرایندهای کانسارساز آذرین

2) کاربرد روابط فازی در ماگماها، یوتکتیک و محلول جامد، تاثیر فشار بر تفریق ماگمایی و ارتباط ترمودینامیک شیمیایی و نهشت کانسنگ ماگمایی

3) ذوب بخشی، جزء به جزء شدگی بلوری و نامیژاکی سیال در تشکیل کانسک آذرین و شناخت پاراژنز در انواع ذخایر آذرین

4) فرایند کانه زایی در ماگماهای الترامافیک –مافیک، حدواسط و فلسیک و شناخت مدل های نوین شکل گیری ذخایر آذرین

5) شناخت ویژگی های فیزیکوشیمیایی سیالات کانسنگ ساز ماگمایی-گرمابی

6) شناخت متغیر های کلیدی برای درک شرایط تشکیل و نهشت کانسنگ ها (برآورد pH، fO2، fS₂ دما و فشار کانسنگ ها

7) فرایند دگرگونی و کانسارهای مرتبط با آنها

8) روابط تعادلی در رخسارهای دگرگونی و ارتباط آن با ذخایر دگرگونزاد

9) مدل های دگرسانی، ردیاب های ژئوشیمیایی و  ایزوتوپی در شناخت منشا کانسگ ها

10) نقش هوازدگی فیزیکی و شیمیایی در تشکیل ذخایر رسوبی

11) زمین شیمی معدنی  و آلی ، رسوبگذاری و دیاژنز در تشکیل ذخایر رسوبی

رفتار ورودی:

-انتظار می رود دانشجویان موارد مطرح شده در درس کانسارهای ماگمایی و کانسارهای رسوبی مقطع کارشناسی ارشد را به عنوان پیش نیاز به خوبی فرا گرفته باشند.

- آشنایی  نسبی با اصول ترمودینامیکی پایه و ژئوشیمی ایزوتوپی

مواد و امکانات آموزشی:

با توجه به بررسی بافتی و پتروگرافی سنگ میزبان و کانه های برخی از کانسارهای شاخص؛ وجود میکروسکوپ پلاریزه با نور عبوری و انعکاسی مورد نیاز می باشد.

دسترسی به پایگاه های اطلاعاتی نظیر Sciencedirect  و Springer

روش تدریس:

روش تدریس به صورت مشارکتی می باشد، حداقل 50% از وقت کلاس در اختیار دانشجویان و 50% درصد وقت کلاس در اختیار استاد می باشد.

وظایف دانشجو:

-شرکت در کلیه جلسات کلاسی

-پس از اتمام ارائه هر مبحث توسط استاد، دانشجویان موظفند با استفاده از جدید ترین مقالات چاپ شده در راستای مبحث ارائه شده،  به شرح  و بسط موضوع طی جلسات آتی بپردازند.

شیوه آزمون و ارزیابی:

30% نمره پایانی در ارتباط با ارئه سر کلاسی دانشجویان (Paper Presentation) و 40% نمره پایانی بر اساس آزمون کتبی مشتمل بر موارد مطرح شده در طول ترم می باشد. همچنین 30% نمره پایانی نمره امتحان میان ترم می باشد.

منابع درس:

کتاب:

Magmatic Sulfide Deposits: Geology, Geochemistry and Exploration

By: Anthony J. Naldrett

Springer publication

Giant Metallic Deposits

By: Peter Laznica

Springer publication

Hydrothermal Processes and Mineral Systems

By: Franco Priajno

Springer publication

هفتة یکم

(23/6/98 تا 29/6/98)

مهم ترین موارد مطرح شده در جلسه اول به شرح زیر می باشد:

1- تبیین اخلاق آموزش  و پژوهش

2- تبیین منابع موجود و ارائه سرفصل مطالب

3-تببین وظایف دانشجویان

4-تشریح کامل ساختار کلی یک مقاله ISI

5- ارائه دیدکلی در مورد اهداف درس

هفتة دوم

(30/6/98 تا 5/7/98)

1-  ارائه توضیحات کلی در مورد انواع ماگماهای مختلف، تبیین سری ماگمایی و بررسی ماگماهای مختلف در جایگاه های تکتونیکی مختلف

2- تشریح ماگماتیسم آداکایتی و اهمیت اکتشافی آن

هفتة سوم

(6/7/98 تا 12/7/98)

1- بررسی فاکتورهای مهم کانه زایی نظیر pH، دما، فشار، فگوسیته اکسیژن و ...

2- آشنایی با روش های نوین در تعیین شرایط فیزیکوشیمیایی ماگما

3- مروری بر انواع کانه زایی های مختلف در جایگاه های تکتونیکی مختلف

هفتة چهارم

(13/7/98 تا 19/7/98)

1- بررسی جنبه های تئوری کانه زایی های سولفیدی ماگمایی

2- تبیین نقش عوامل کنترل کننده انحلال سولفور در ماگمای سیلیکاتی (دما، فشار ، تبلور تفریقی و ...)

3- بررسی نقش عوامل کنترل کننده مشارکت عناصر کالکوفیل ( مس، نیکل و عناصر گروه پلاتین) بین ماگمای سولفیدی و قطرک های سولفیدی

4-مدلینگ تبلور تفریقی مذاب سولفیدی

5-مرور کلی بر ذخایر سولفیدی ماگمایی (ویژگی های ماگمایی و جایگاه تکتونیکی)

6- بررسی آلتراسیون در ذخایر سولفیدی ماگمایی

7-کانی شناسی سیلیکات و سولفید در ذخایر سولفیدی ماگمایی

8- بررسی کانی های گانگ و باطله در این تیپ از ذخایر

9- مرور کلی بر ژئوشیمی سیلیکات و سولفید در ذخایر سولفیدی ماگمایی

10- بررسی فاکتورهای زمین شناسی کنترل کننده کانه زایی در ذخایر سولفیدی ماگمایی

هفتة پنجم

(20/76/98 تا 26/7/98)

ارائه و شرح دانشجویان در مورد موارد زیر:

1-کانسارهای متعلق به کمربند گرین استون Wiluna-N orseman واقع در غرب استرالیا

2-کانسارهای کوماتیتی سولفید نیکل Cape Smith belt واقع در کبک کانادا

3-بررسی کانسارهای کمربند نیکل Thompson در مانیتوبای کانادا

هفتة ششم

(27/7/98 تا 3/8/98)

1- بررسی ذخایر گرمابی در ارتباط با پشته های میان اقیانوسی و پتانسیل های اکتشافی رسوبات آبیسال

2- تبیین نقش میکرواورگانیسم ها در جدایش و نهشت فلزات از سیال کانسارساز در محیط آبگین

3-بررسی ذخایر هیدروژنز محیط اقیانوسی

هفتة هفتم

(4/8/98 تا 10/6/98)

 1- بررسی کانسارهای سولفیدی ماگمایی دارای عناصر گروه پلاتین

2-  بررسی کنترل کننده  های ماگمایی دخیل در شکل گیری کانسارهای سولفیدی عناصر گروه پلاتین

3- تشریح کانسارهای عناصر گروه پلاتین در ارتباط با توده های نفوذی لایه ای

4- تقسیم بندی کانسارهای عناصر گروه پلاتین بر اساس مورفولوژی ترکیب شیمیایی

هفتة هشتم

(11/8/98 تا 17/8/98)

1- ارئه و شرح دانشجویان در خصوص جدیدترین مطالعات صورت پذیرفته در خصوص کانسارهای همراه با سیالات گرمابی بستر اقیانوس

2-  ارائه و شرح دانشجویان در خصوصیات جدید ترین یافته ها در خصوص کانسارهای گروه پلاتین  در کمپلکس های نفوذی بوشویلد، استیل واتر و گریت دایک

3- تشریح کلیدهای ژئوشیمیایی اکتشاف ذخایر گرمابی در ارتباط با حوضه اقیانوسی

هفتة نهم

(18/8/98 تا 24/8/98)

1- تبیین ویژگی های انواع کوهزایی (برخوردی و کوردیلرایی)

2- تبیین مدل زایشی ذخایر رگه ای Au-Lode

هفتة دهم

(25/8/98 تا 1/9/98)

1- تشریح مدل زایشی جدید سیستم های مس پورفیری مدل Blandy et al., 2015

2- تشریح کلیدهای نوین اکتشاف ذخایر مس پورفیری

3- ارائه و شرح دانشجویان در خصوص جدید ترین یافته در خصوص ذخایر Archean Lode Gold

هفتة یازدهم

(2/9/98 تا 8/9/98)

1-- ارائه  و شرح دانشجویان در خصوص  جدید ترین یافته ها فاکتورهای مهم کانه زایی ذخایر مس پورفیری

2- تبیین نقش و اهمیت ماگماهای برخوردی در شکل گیری ذخایر مس-مولیبدن طلای پورفیری

هفتة دوازدهم

(9/9/98 تا 15/9/98)

1- تشریح کامل ذخایر تیپ IOCG

2- تببین سیگنال های ژئوشیمیایی اکتشاف ذخایر تیپ IOCG

3-  ارائه  و شرح دانشجویان در خصوص  جدید ترین یافته ها در خصوص ذخایر مس-مولیبدن-طلای در ارتباط با ماگماتیسم برخوردی

هفتة سیزدهم

(16/9/98 تا 22/9/98)

1-مروری بر ذخایر بوکسیت کارستی کمربند کوهزایی زاگرس

2- تشریح اهمیت  و پتانسیل ذخایر بوکسیتی برای فلزات خاص

هفتة چهاردهم

(23/9/98 تا 29/9/98)

1- تشریح زمین شناسی، تکتونیک، بافت و نوع کانه زایی در انواع مختلف ذخایر سولفید توده ای (VMS)

2- تبیین کلیدهای دگرسانی-ژئوشیمیایی اکتشاف ذخایر VMS

هفتة پانزدهم

(30/9/98 تا 6/10/98)

1- تشریح روش های آنالیزی ژئوشیمیایی نوین در بررسی ذخایر معدنی

2- تببین روش WDS- Elemental Mapping

3- تببین روش آنالیزی LA-ICP-MS

4- تشریح روش Raman Laser  Spectroscopy

هفتة شانزدهم

(7/10/98 تا 13/10/98)

1- ارائه و شرح دانشجویان در خصوص جدید ترین یافته های در ارتباط با ذخایر VMS

2- تشریح آلتراسیون و کانه زایی سیستم های اپی ترمال سولفید متوسط، سولفید پایین و سولفید بالا